تحول علوم؛ نقطه عطف تاریخ تمدن اسلامی

به گزارش واحد خبری کانون شیفتگان حضرت قائم (عج) به نقل از شبستان ، همایش ملی «المیزان و علوم انسانی» روزهای ۲۹ و ۳۰ مهر ماه به میزبانی دانشگاه ها و استان های مختلف برگزار می شود. با توجه به آنکه تا برگزاری این همایش زمانی باقی نمانده است، بر آن شدیم با حجت الاسلام «محمدعلی اسدی نسب»، دبیر علمی همایش «المیزان و علوم انسانی»، گفت وگویی باشته باشیم که مشروح آن به حضورتان تقدیم می شود:

به عنوان نخستین سوال و قبل از پرداخت به جزئیات برگزاری همایش «المیزان و علوم انسانی»، درباره ضرورت تحول علوم انسانی و تولید نوع اسلامی این علوم و اینکه این همایش چه کمکی می تواند به این هدف کلان داشته باشد، توضیح دهید.

اساسا در عرصه علوم انسانی فعلی که برگرفته از غرب است، در آن قسمتی که ارتباط با ارزش ها به ویژه ارزش های دینی مطرح می شود، غالبا مباحث به نوعی با آموزه های دینی اصطکاک دارند، این در حالی است که ما در توصیف مسایل اقتصادی، اجتماعی، حقوقی، روانشناسی و ... بایدها و نبایدها و به طور کلی در همه زمینه ها آموزه های قرآنی و دینی فراوانی داریم، از سوی دیگر، علوم انسانی فعلی که در مغرب زمین نشو و نما داشته با ارزش ها، معیارها و مبانی پیش فرض های خاصی تدوین شده است که از حیث مبنا و بنا با آموزه های دینی مغایر است؛ در نتیجه ضرورت دارد که ما برای جامعه خودمان اقتصاد، جامعه شناسی، حقوق، مدیریت و ... بنا نهیم که با آموزه های دینی تناقض نداشته باشد بلکه از این آموزه ها الهام بگیرد و در آن ریشه داشته باشد.

چرا علی رغم دغدغه مندی ها و فعالیت های مطرح آنطور که باید به صورت ملموس شاهد تحول علوم انسانی نبوده ایم؟

تغییر و تحول در علوم انسانی یک بحث جزئی و حاشیه ای نیست بلکه کلان پروژه تاریخی و نقطه عطف در تاریخ تمدن اسلامی به شمار می آید، ما می خواهیم روندی را که صد سال است در کشور وجود دارد، تغییر دهیم و وارد فاز بومی علوم انسانی شویم که همان علوم انسانی اسلامی است و به امکانات و دقت فراوان نیاز دارد در نتیجه نمی توان انتظار داشت که تاثیر این تغییر به سرعت در اجتماع لمس شود.

از سوی دیگر در این مسیر بسیاری از افراد مانع تراشی می کنند، لذا همه مدیران در واقع موافق و همراه این فرآیند نیستند. اما با تمام این اوصاف، علوم انسانی اسلامی حتی در حاضر نیز در گستره آکادمیک دیده می شود. اکنون کتاب ها و همایش های فراوانی در دانشگاه ها عرصه می شود که مبتنی بر علوم انسانی اسلامی و در واقع ثمره این فعالیت ها است.

با توجه به ضرورت و اهمیت تحول علوم انسانی و تولید علوم انسانی اسلامی، چه اهدافی باعث شد که «المیزان» علامه طباطبایی(ره) محور همایشی در این باره قرار بگیرد؟

در پاسخ به این سوال اشاره ای به سخنان و تاکید مقام معظم رهبری(مدظله العالی) می کنم که فرمودند: «ما باید منابع علوم انسانی را از قرآن استخراج کنیم». بنابر این، قرآن محور آموزه های دینی است و ما اگر ارتباطی بین علوم انسانی و قرآن برقرار کنیم درجه قبول آن برای مسلمانان بسیار بیشتر می شود، از سوی دیگر برای برداشت از قرآن که برداشتی متقن، مستحکم و استوار است باید از تفاسیر استفاده کنیم، آن هم تفاسیر بزرگان و بهترین تفسیر که در این عرصه مطالب فروان و مفید دارد تفسیر المیزان است که به مسایل فراوانی در عرصه علوم انسانی به صورت مستقیم و غیرمستقیم پرداخته است، لذا این همایش را «المیزان و علوم انسانی» نامگذاری کردیم تا برخی مسایل به ویژه مسایل مبنایی را از این تفسیر استخراج کنیم.

طی کردن روند همایش و رسیدن به مرحله برگزاری چقدر زمان برده است؟

این همایش چند سالی می شود که کلید خورده اما به دلیل خللی که در تامین بودجه ایجاد شد و همکاری های که قرار بود از سوی سازمان ها صورت پذیرد با کندی پیش رفت و کمی با تاخیر جلو رفتیم اما بالاخره این رویه تمام شد و امسال این همایش برگزار شود.

میزان استقبال پژوهشگران و صاحبنظران از همایش چگونه بوده و چه تعداد اثر به دبیرخانه رسیده است؟

دبیرخانه مقالات بسیاری را بالغ بر یکصد مورد دریافت کرد، اما تاکنون 32 مقاله پذیرفته شده که از آن میان 20 مقاله علمی پژوهشی و ۱۲ مقاله علمی ترویجی پذیرفته شده و قرار است این مقالات در دو جلد و نزدیک به هزار صفحه منتشر منتشر شود.

همایش المیزان و علوم انسانی در کجا برگزار می شود و سخنرانان این همایش چه کسانی هستند؟

این همایش در دانشگاه های علامه طباطبایی(ره)، آزاد اسلامی تهران، علوم اسلامی رضوی، دارالقرآن علامه طباطبایی(ره) در قم، دانشگاه آیت الله بروجردی و دانشگا آزاد بروجرد به طر همزمان برگزار می شود. در تمامی این برنامه ها روسای دانشگاه ها سخنرانی می کنند.

علاوه بر این، سخنرانی آیت الله علی اکبر رشاد، رییس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و سخنرانی آیت الله العظمی جوادی آملی در بیت علامه طباطبایی(ره) نیز در جدول برنامه های همایش دیده شده است.

آیا این همایش بین المللی است یا برنامه ای برای بین المللی شدن آن دارید؟

خیر، این همایش با توجه به دامنه هدف و اثرگذاری در سطح ملی برگزار می شود