راه دوستی آینده سازان با امام زمان(عج)

به گزارش واحد خبری کانون شیفتگان حضرت قائم (عج) به نقل از شبستان ، کودکی از مهمترین دوره های زندگی انسان است که در ادامه مسیر حیات و شکل گیری و رشد شخصیت او تاثیری شگرف دارد این نه فقط مورد تاکید روانشناسان و کارشناسان تربیتی بلکه تصریح شده در آموزه های دینی نیز است.

چنان که امیرالمؤمنین(علیه السلام) به فرزند خود امام مجتبی(علیه السلام) می فرمایند: «قلب کودک نورس همانند زمین کاشته نشده، آماده پذیرش هر بذری است که در آن پاشیده شود. از این رو، در تربیت تو شتاب کردم، پیش از آن که دل تو سخت شود و اندیشه ات به چیز دیگری مشغول گردد، تا به استقبال کارهایی بشتابی که صاحبان تجربه، زحمت آزمودن آن را کشیده اند و تو را از تلاش و یافتن بی نیاز ساخته اند».1

امام صادق (علیه السلام) نیز در خصوص ضرورت تربیت کودک می فرمایند: «هنگامی که کودک به سه سالگی رسید لا اله الا اللّه را به او بیاموزید و او را رها کنید (همین مقدار کافی است). وقتی هفت ماه دیگر گذشت محمد رسول اللّه (صلی الله علیه وآله) را به او آموزش دهید و سپس او را رها کنید تا چهار ساله شود. آن گاه صلوات فرستادن را به او بیاموزید. در پنج سالگی به او سمت راست و چپ را آموزش دهید و قبله را نشان او داده و بگویید سجده کند. آن گاه او را تا شش سالگی واگذارید. فقط پیش روی او نماز بخوانید و رکوع و سجود را یادش دهید تا هفت سالش هم تمام شود. وقتی هفت سالگی را پشت سر گذاشت، وضو ساختن را به او تعلیم دهید و به او بگویید نماز بخواند، تا هنگامی که نُه ساله شد وضو و نماز را به نیکی آموخته باشد. و هنگامی که آن دو را به خوبی یاد گرفت خدا پدر و مادر او را به خاطر این آموزش شان خواهد آمرزید.»2

این توصیه های روایی نشان می دهد که کودکی برخلاف اعتقاد برخی، فقط وقت بازی و رها بودن نیست بلکه در همین زمانه بی فکری ها و شادی های کودکانه است که باید ریشه بهترین افکار و اعتقادات و سبک از زندگی را جان کودک کاشت تا در جوانی و بزرگسالی بار دهد.

مهدویت ازجمله همین باورها است که می توان با تدابیری آسان بین کودک و آن ارتباط برقرار کرده و در سایه دوستی با امام زمان(عج)، آینده را برای او تامین و تضمین کرد.

این مسئله ای است که در گفت وگو با کارشناسان به بحث و بررسی گذاشته ایم و اکنون مشروح آن تقدیم حضورتان می شود:

حجت الاسلام «سیدجواد میرصادقی» با بیان اینکه محبت از ضروری ترین نیازهای عاطفی کودکان محسوب می شود، اظهار کرد: کودک را از طریق همین محبت می توان با امام زمان (عجل الله تعالی فرجه) آشنا کرد.

کارشناس مهدوی با بیان اینکه کودکان باید با جلوه های علم، قدرت و محبت امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه) آشنا شوند، گفت: امام زمان (عجل الله تعالی فرجه) با مهربانی خود محبوب همه عالم هستند و چون کودکان دنبال مهربانی و محبت اند اگر آنها را با جلوه های محبت مهدوی آشنا کنیم قطعا در تربیت مهدوی آنها موثر خواهد بود.

وی ادامه داد: اگر گاهی اوقات کودک، حرف بدی زد می توان به او گفت که امام زمان(عجل الله تعالی فرجه) از تو ناراحت می شود یا اگر حرف خوبی زد و کار خوبی کرد، بگوییم از تو خوشحال می شود.

میرصادقی تاکید کرد: برای انس کودک با امام زمان (عجل الله تعالی فرجه) می توان او را به مکان های منتسب به حضرت مهدی(عجل الله تعالی فرجه) برد به طور مثال فرزندمان را هرچند وقت یک بار به جمکران ببریم و به او بگوییم که اینجا محل رفت و آمد دوستت است تا از این طریق با این مکان ها آشنا شود.

همچنین، حجت الاسلام «ابراهیم عبداللهی» با بیان اینکه علاوه بر آموزش و انتقال آموزه مهدویت باید به فکر نهادینه‌سازی، درونی‌شدن و تبدیل به باور و ایمان شدن این آموزه ها در کودکان باشیم تا اثر تربیتی ماندگار داشته باشد، تصریح کرد: با توجه به ویژگی‌های خاص شخصیّتی کودکان، شایسته است که آموزه‌های مهدوی به‌لحاظ قرار گرفتن در سامانه‌ انتقال به کودک به‌گونه‌ای روشمند دسته‌بندی و گزینش شوند.

این کارشناس مهدوی اضافه کرد: در مرحله درونی‌سازی، لازم است ذهن و عاطفه کودک چنان نسبت به باورهای مهدوی تحریک شود تا از درون ملتزم به انجام اعمالی متناسب با آن‌ها بوده و هیچ احتیاجی به ناظر بیرونی نداشته باشد و نوعی خودکنترلی حاصل از درک حضور امام مهدی(عج) در او به وجود آید.

وی تاکید کرد: برای نهادینه شدن آموزه های مهدوی در متن و عمق جوامع کوچک کودکانه مثل مهد کودک، پیش‌دبستانی و مدرسه، می‌توان یک برنامه بلندمدّت سازمان‌یافته و نظام‌مند تنظیم کرد که حاوی اصول، شرایط و راه‌کارهای اجرایی باشد.

عبداللهی بیان کرد: پذیرش یک انسان به عنوان الگو و تقلید از او، از جمله ارکان شکل گیری شخصیت کودک است که سریع ترین، آسان ترین و بیشترین تأثیرگذاری را در وی دارد، کودک علاقمند است در برابر هر نوع آموزه‌ای به‌ویژه آموزه‌های متضمن رفتار، الگوبرداری کند، به طور مثال زمانی که در توصیف امام زمان(عج) از کمک‌کردن به دیگران سخن به میان می‌آید، کودک به خاطر تجلیل دیگران از این صفت و تشویق به انجام آن و همچنین علاقه‌ای که به آن حضرت(عج) دارد، سعی می‌کند این صفت نیکو را طبق همان تصوری که پیدا کرده نسبت به کودکان دیگر انجام دهد.

وی با بیان اینکه تربیت نسل منتظر جهت زمینه سازی ظهور، امری لازم و ضروری است، خاطرنشان کرد: در این راستا، باید برای آموزش، انتقال و نهادینه سازی آموزه های مهدوی در کودکان برنامه ریزی منسجم و مستمر طراحی کرد تا هم در جنبه نهادینه سازی فردی که شامل باورسازی، درونی سازی و ملکه سازی است موفق شویم و هم در جنبه اجتماعی آن توفیق کسب کنیم.

علاوه بر این، حجت الاسلام «علی صدوقی» با بیان اینکه برای آشناسازی کودک با آموزه های مهدوی باید ادبیات داستانی را جدی گرفت، گفت: برای نقل داستان دو گونه قصه خوانی و قصه گویی وجود دارد، قصه خوانی آن است که کتاب داستان تهیه شود، در مقابل کودک قرار دهیم و خط به خط آن را برای فرزند بخوانیم که در این صورت کودک نه با کتاب انس می گیرد و نه با آموزه های مهدوی آشنا می شود لذا باید به قصه گویی بپردازیم.

کارشناس مهدوی وی با بیان اینکه دومین گام ارائه الگوهای منطقی متناسب با ظرفیت های کودک است، تصریح کرد: به طور مثال در منزل می توان تابلوهای زیبا متناسب با موضوع مهدویت یا تابلوهایی در بردارنده سوالات مهدوی نصب کرد تا زمینه رویش تفکر در فرزند ایجاد شود.

صدوقی با بیان اینکه عمل والدین در خانواده در تربیت مهدوی فرزندان نقش بسزایی دارد، ابراز کرد: اگر پدر و مادر خود در ایفای نقش منتظرانه و انس با امام عصر(عج) خوب عمل کنند تاثیری شگرف بر فرزندان خواهند گذاشت.

وی با ابراز تاسف از مواجهه فرزندان با تضادهای مختلف فکری رفتاری، تاکید کرد: کودک و نوجوان در رسانه ها، شبکه های اجتماعی، فضای مجازی، مدرسه و ... با این تضادها مواجه می شود لذا ضرورت دارد در این فضا شخص یا نظامی را به عنوان الگو به آنها معرفی کنیم.

این کارشناس مهدوی در پایان خاطرنشان کرد: ادبیات داستانی و شعر را در حوزه مهدویت باید جدی گرفت، والدین باید فرزندان را به نوشتن، کتاب خواندن و سخن گفتن تشویق و کتاب هایی را به آنها معرفی کنند که سبب انس شان با امام(عج) و منتظران واقعی آن حضرت(عج) همچون شهدا و رزمندگان شود.

پی نوشت ها:

1. نهج البلاغه (دشتی)، ص522؛
2. وسائل الشیعة، ج15، ص193.