امام هادی(ع)، ولایت را راه‌‌حل بحران‌های اعتقادی و سیاسی شیعه می‌دانند/ حرم سیدالشهداء(ع) را شفاخانه شیعه معرفی کرده‌اند

به گزارش واحد خبری کانون شیفتگان حضرت قائم (عج) به نقل از شبستان ، پانزدهمین روز از ماه ذی الحجه در تقویم شیعی مزین و متبرک است به ولادت باسعادت امام هادی(ع) که علی رغم خفقان شدید دوران حیات شان، گنجینه ای بی بدیل از زیارات (زیارت جامعه کبیره و زیارت غدیریه) را برای شیعیان به یادگار گذاشته اند.

از این رو، به مناسبت فرا رسیدن سالروز ولادت بابرکت آن حضرت(ع) و به منظور بررسی مهدویت در سیره کلامی ایشان با حجت الاسلام والمسلمین «محمدرضا فوادیان»، استاد حوزه و کارشناس و مولف مهدوی گفتگویی ترتیب داده ایم که در ادامه مشروح آن تقدیم حضورتان می شود:

با توجه به فاصله زمانی کوتاهی که بین دوران امامت حضرت هادی(ع) با ولادت و امامت امام مهدی(عج) وجود دارد، چه روایاتی از امام دهم شیعیان در موضوع مهدویت و آخرین حجت الهی(عج) بر جای مانده است؟

از امام هادی(ع) 12 روایت درباره مهدویت در کتاب شریف «معجم احادیث الامام المهدی(عج)» نقل شده است. اما اینکه چرا علی رغم فاصله زمانی کوتاه حیات و امامت ایشان با ولادت و امامت حضرت مهدی(عج)، این روایات معدود هستند از چند جهت قابل بررسی است به ویژه آنکه امام هادی(ع) 33 سال بر شیعیان و امت اسلام امامت کرده اند و یک سال پیش از ولادت منجی موعود(عج) یعنی در سال 254 هجری به شهادت رسیده اند.

برخی از این دلایل عبارتند از: نخست آنکه ایشان در خفقان شدیدی که بنی عباس برای‌شان ایجاد کرده بود و در واقع در حبس خانگی به سر می بردند، همچنین نظارت شدید در سامرا باعث می شد که روایات ایشان معدود باشد و علت سوم آنکه شاید برخی روایات در طول زمان از بین رفته و به دست ما نرسیده باشد.

این 12 روایت برجای مانده از امام هادی(ع) در موضوع مهدویت و امام مهدی(عج) چه حقایقی را در باره این آینده حتمی تاریخ بیان کرده است؟

از این 12 روایات تحلیل هایی به دست می آید؛ نخست تصریح به امامت فرزندشان و امام دوازدهم(عج)، یعنی امام هادی(ع) به طور علنی به امامت حضرت عسکری(ع) و حضرت مهدی(عج) اشاره کرده اند و در زمان وفات فرزندشان سیدمحمد، حضرت عسکری(ع) را امام خواندند. همچنین، وقتی حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) برای عرضه دین به محضر ایشان رسید، حضرت هادی(ع) از این فرصت استفاده و ائمه(ع) بعد از خودشان را به عبدالعظیم حسنی(ع) معرفی کردند.

علاوه بر این، از روایات مهدوی امام هادی(ع) برمی آید که حضرت(ع) نگرای وضعیت شیعه در دوران غیبت امام مهدی(عج) بوده اند و می فرمودند: در دوران امامت مهدی(عج) شیعه به چه وضعیتی دچار می شود ...

چه مباحث دیگری در مسئله مهدویت از روایات امام هادی(ع) برمی آید؟

مسئله سوم در تحلیل این 12 روایت، ارتباط کمتر حضرت هادی(ع) با شیعیان و مسئله چهارم تقویت سازمان وکالت است، چراکه از اقدامات حضرت علی بن محمد(ع) آن بود که سازمان شکل گرفته در عصر امام صادق(ع) و گسترش یافته در دوران ائمه(ع) بعد از آن حضرت(ع) را تقویت کرده و توسعه بخشیدند.

ایشان بر تربیت فقها و اندیشمندان برای عصر غیبت تاکید دارند چنان که در روایتی از ایشان آمده اگر نبودند فقهایی که مردم را به سوی خدا و ما هدایت می کردند، شیعیان گرفتار دام های ابلیس می شدند.

روایات دوازده‌گانه امام هادی(ع) در موضوع مهدویت چه محورهایی را شامل می شود؟

موضوعات این روایات در چهار محور خلاصه می شود؛ نخست مادر امام زمان(عج)؛ همانطور که می دانیم امام هادی(ع)، حضرت نرجس خاتون(س) را برای همسری فرزندشان حضرت عسکری(ع)، از بغداد به سامرا آوردند.

محور دوم به تصریح درباره نام و نسب حضرت مهدی(عج) اختصاص دارد، محور سوم به غیبت امام مهدی(عج)  اشاره می کند و در چهارمین محور، ویژگی های عصر ظهور و حکومت امام مهدی (عج) را تشریح می کنند.

برای مثال در کتاب شریف «کمال الدین» از ایشان نقل شده که درباره عصر ظهور فرمودند: در حکومت امام مهدی(عج) عدل و قسط همه جا را فرا می گیرد، همانطور که از ظلم و ستم پر شده است.

یا می فرمایند: منتظر فرج باشید که ظهور به شما نزدیک است.

در حوزه روایی چه میراث گرانبهایی از امام هادی(ع) برای شیعه بر جای مانده که می تواند در عصر غیبت امام مهدی(عج) روشنگر راه و مسیر و هدایتگر آنها باشد؟

میراث روایی و علمی امام هادی(ع) که شیعیان با توجه به مناسبت های پیش رو باید به آن توجه داشته باشند نخست «زیارت غدیریه» است که امام هادی(ع) آیات قرآن و احادیث منتسب به مولای متقیان(ع) و جریان های تاریخی را که در فضایل امیرمومنان(ع) رخ داده است، در این روایت بازخوانی و بازترسیم کرده اند.

میراث دیگر حضرت هادی(ع)، «زیارت جامعه کبیره» است که با توجه به رشد و جولان جریان غلو در دوران امامت ایشان، حضرت(ع) متن کاملی را درباره ویژگی های واقعی ائمه(ع) بدون تحریف و غلو در این زیارت شریف تصریح کرده اند. اگرچه این متن روایی 1300 کلمه بیشتر نیست اما دریایی از معرفت نسبت به امامت را در خود جای داده است.

سومین میراث روایی امام هادی(ع)، یکی از زیارات امیرالمومنین(ع) است که به عنوان زیارت پنجم حضرت(ع) در «مفاتیح الجنان» آمده و از سوی امام هادی(ع) انشاء شده است که در فراز اول آن آمده: «السَّلامُ عَلَيْكَ يَا وَلِيَّ اللّٰهِ، أَنْتَ أَوَّلُ مَظْلُومٍ ...».

چه افق و نظرگاهی در انشای این زیارات از سوی امام هادی(ع) در نظر گرفته شده و توانسته در طول تاریخ به ویژه عصر غیبت حضرت بقیه الله الاعظم(عج) برای شیعه راهگشا باشد؟

امام هادی(ع) برای حل بحران های اجتماعی، اعتقادی و سیاسی شیعیان در عصر امامت خودشان توجه به مسئله امامت و ولایت را بسیار مهم قلمداد کرده اند.

نکته ای که به درد امروز به تناسب شرایط کرونایی برای علاقمندان به امام هادی(ع) راهگشا است، تاکید حضرت(ع) بر دعا کردن در هنگام بیماری است. نقل شده: امام هادی(ع) بیمار شدند و به ابوهاشم جعفری فرمودند: کسی را برای دعا کردن به حائر حسینی(ع) و کربلا بفرستید.

ابوهاشم، علی بن بلال را انتخاب کرد؛ علی بن بلال سوال کرد: حضرت علی بن محمد(ع)، امام واجب‌الاطاعة است و اگر دعا کند، مستجاب می شود، چرا ما را برای دعا به کربلا می فرستند؟

امام هادی(ع) در پاسخ فرمودند: مقام پیامبر(ص) از کعبه و حجرالاسود بالاتر است، اما پیامبر(ص)، کعبه را طواف و حجر را استلام(لمس) می کنند؛ خداوند بقعه هایی دارد که دوست دارد در آنجا خوانده شود حرم جد ما حضرت سیدالشهداء(ع) مکانی است که دعا در آن مستجاب است.

در واقع امام هادی (ع) حرم سیدالشهداء(ع) را شفاخانه شیعه معرفی کرده اند.

ایشان در زیارت جامعه کبیره در فرازی درباره انتظار و رجعت می فرمایند: «مُصَدِّقٌ بِرَجْعَتِكُمْ ، مُنْتَظِر لأمْرِكُم ، مُرْتَقِبٌ  لِدَولَتِكُم» که همین ضرورت انتظار برای فرج و امر آن حضرت(عج) و نیز چشم انتظاری برای آن دولت کریمه در عصر غیبت را ثابت می کند.