شباهت‌های حضرت زینب (س) و حضرت مهدی (عج)

به گزارش واحد خبری کانون شیفتگان حضرت قائم (عج) به نقل از شبستان ، سکان‌دار عالم هستی، امام مهدی (عج)، به پاس فداکاری و خدمات پیام‌رسان کربلا، عنایت ویژه‌ای به عمه‌ی بزرگوارشان حضرت زینب (س) داشته، و هر صبح و شام، به یاد ایشان هستند. این دو بزرگوار، شباهت‌های زیادی با یکدیگر دارند که در این نوشتار، به بیان جلوه‌هایی از این شباهت‌ها پرداخته می‌شود.

۱- شباهت در زمان

وقتی به خطبه‌های آتشینِ قافله‌سالار اسرای کربلا و یا حتی به دوران زندگی ایشان مراجعه می‌کنیم و صفحات تاریخ را ورق می‌زنیم، می‌بینیم که حضرت زینب (س)، همواره شاهد افرادی بوده‌اند که عهدشکنی، سرلوحه‌ی برنامه‌هایشان بوده است. ایشان دیدند مردم با شهادت رسول خدا (ص)، پیمان‌شکنی بر ولایت امیرمؤمنان علی (ع) را آغاز نمودند و وقتی مادرشان حضرت زهرا (س)، آن‌ها را بر این مسئله‌ی مهم «حمایت از ولایت» فرامی‌خواند، آن‌ها ناجوانمردانه، پشت‌پا به همه‌ی مسائل زدند و حتی به خانه‌ی آن‌ها حمله‌ور شده و خانه‌ی وحی را به آتش کشیدند.

دیری نپایید که شاهد خطبه‌های آتشین امیرمؤمنان علی (ع) بر فراز منبر کوفه بودند که آن‌ها را به، وفای به عهد فرامی‌خواندند، ایشان شاهد پیمان‌شکنی مردم با برادرشان امام حسن (ع) بودند و بالأخره شاهد بزرگ‌ترین بی‌وفایی در طول تاریخ گردیدند؛ مردمانی که برادرشان را دعوت نموده و آنگاه با شمشیرهای بُرّنده و تیغ‌های از نیام کشیده، به استقبال آمده بودند. ایشان در کوفه، علی‌وار از پیمان‌شکنی و نقض میثاق برای آن‌ها سخن راندند و بسان ائمه‌ی اطهار علیهم‎‌السلام، هشدار دادند که شما در برابر این پیمان‌شکنی، تاوان گرانی پرداخت خواهید کرد.

امام زمان (عج) هم از این عهدشکنی، دلِ پرخونی دارند؛ نسبت به انسان‌هایی که مسئله‌ای به نام «عهد»، «عقد» و «بیعت» را به دیار فراموشی سپرده‌اند. و یا افرادی که با خواندن دعای عهد، میثاق می‌بندند ولی در وفای به آن، کوتاهی می‌کنند،

ایشان در نامه‌ای که به شیخ مفید (ره) می‌نویسند، می‌فرمایند: «اگر پیروان ما – که خدای آنان را در فرمانبرداری خویش توفیق دهد – به راستی در راه وفای به عهد و پیمانی که بر دوش دارند، همدل و یکصدا بودند، البته نعمتِ دیدارِ ما، از آنان به تأخیر نمی‌افتاد و سعادت دیدار ما، برای آن‌ها با معرفت کامل و راستین، زودتر روزیِ آنان می‌گشت»(۱).

و در توقیعی دیگر، ضمن ارائه‌ی همین موضوع، به پیامد عهدشکنی نیز اشاره می‌فرمایند: «به درستی که ما بر اوضاع و اخبار شما و جامعه‌ی شما به خوبی آگاهیم. چیزی از رخدادهای زندگی شما، بر ما پوشیده نمی‌ماند و شرایط غم‌بار و دردناکی که به آن گرفتار آمده‌اید، آن‌گونه که هست، برای ما شناخته‌شده است. از آن زمانی که بسیاری از شما به راه و رسم ناپسندی که پیشینیان صالح‌تان از آن دوری می‌گزیدند، روی آورده و پیمان فطرت را به گونه‌ای پشت سر انداختید که گویی هرگز بدان آگاه نیستید و آن‌گاه (به کیفر گناهان) به این شرایط غم‌بار گرفتار گشتید»(۲).

پیامی که از این شباهت، دستگیر ارادتمندان و دلسوختگان حضرت زینب (س) و پیروان حضرت مهدی (عج) می‌شود این است که، در عهد با امام زمان (عج)، صادق و بر وفای به آن، کوشا باشند.

۲- شباهت اطرافیان

همواره دو طیف و دو گروه، بر گِرد ائمه‌ی اطهار علیهم‎‌السلام بوده‌اند؛ گروهی مخلص اما اندک، و گروهی ناسپاس اما بسیار! حضرت زینب (س) در خانه‌ی سَروَرِ زنان اهل عالم، حضرت زهرا (س)، اطرافیان مخلص را، به تعداد انگشتان یک دست می‌بینند و همچنین، جان‌نثاران اندک گرد آمده بر شمع وجود مولی‌الموحّدین امیرالمؤمنین حضرت علی (ع) را ملاحظه می‌نمایند، اطرافیان دو سَرور جوانان اهل بهشت حسنین علیهماالسلام را نیز خوب دیده‌اند.

و از سویی، ناسپاسان و نالایقان را نیز دیده. ایشان شب عاشورا، هفتاد و دو یار مخلص را گِرد برادر می‌بینند و در روز عاشورا که صحنه‌ی امتحان و آزمایش است؛ هر دو طیف و هر دو جناح را از نزدیک و با تمام وجود حس می‌نمایند.

امام زمان (عج) هم با این دو جناح مواجه‌اند؛ ایشان با مشاهده‌ی نامه‌ی اعمال، لیاقت و ارزش وجودیِ پیروان و در مواردی، عدم آن را حس می‌نمایند. این دو جناح، در روز ظهور، که روز بروز و ظهور افکار پیروان نیز هست، در برابر یا پشت سرِ امام زمان (عج) صف می‌کشند.

این مشابهت، رهیافتی عظیم دارد؛ یاران مهدی (عج)، حسینی‌اند؛ زینبی‌اند؛ اهل تلاش و عمل‌اند؛ نسبت به جامعه‌ی خود بی‌تفاوت نیستند؛ آن‌هایی که حاضرند جان خود را در طَبَق اخلاص نهاده تا حریم اهل‌بیت علیهم‌السلام محفوظ بماند، یاران واقعی امام عصر (عج) بوده و هستند.

۳- شباهت یاری خواستن

فریاد استنصار حضرت زینب (س) در روز عاشورا، تا به ابد، در کنگره‌های جهان، طنین‌انداز است. حضرت زینب (س) در این رابطه، فریادی دارند که قلب سنگِ دشمن نیز در برابرش نرم می‌شود. ایشان وقتی حسینش را در گودال قتلگاه می‌یابند، رو به عمربن‌سعد لعین کرده و فریاد برمی‌آورند که: «أیقتل ابوعبدالله و أنت تنظر الیه؟: ای عمر سعد! آیا حسین (ع) کشته می‌شود و تو شاهدِ صحنه هستی؟»

عمر سعد درحالی‌که گریه می‌کرد، صورتش را از زینب (س) برگرداند. زینب (س) فریاد زدند: «وای بر شما! آیا در میان شما یک نفر مسلمان نیست؟»(۳)

امام مهدی (عج) نیز فریاد استنصار دارد؛ ایشان در روز ظهور، به دیوار کعبه تکیه داده، بانگ برمی‌دارند: «ای مردم! ما از خداوند و هر که ما را اجابت کند، یاری می‌جوییم. ما اهل‌بیت پیامبرتان حضرت محمد (ص) هستیم… از شما می‌خواهم که به حق خدا و رسول خدا (ص) و به حق خود بر شما – که حق قرابت رسول‌الله (ص) می‌باشد – ما را کمک کنید و کسانی را که به ما ظلم می‌کنند، از ما بازدارید. آن‌ها بر ما ظلم کرده‌اند، از شهر و فرزندان جدا کرده، بر ما ستم روا داشتند و شوریدند، اهل باطل، حق‌مان را گرفته و بر ما افترا بستند. خدا را درباره‌ی ما در نظر آورید، ما را تنها نگذاشته و رهایمان نکنید، یاری‌مان کنید که خداوند شما را یاری می‌کند»(۴).

آیا ما حاضر به لبیک گفتن در مقابل این استنصار هستیم؟ اعمالی که قلب نازنین امام زمان (عج) را به درد می‌آورد نه‌تنها نصرت نیست، بلکه ضد آن، و خیانت است! آیا زمینه‌سازی برای ظهور، بهترین نوع لبیک به این فریاد استنصار نیست؟(۵)

 *کاری از واحد پژوهش بنیاد و مؤسسه فرهنگی حضرت مهدی موعود(عج) فارس

 پی‌نوشت‌ها:

(۱)        «… وَ لَوْ أَنَّ أَشْیاعَنَا وَفَّقَهُمْ اللَّهُ لِطَاعَتِهِ عَلَی اجْتِمَاعٍ مِنَ الْقُلُوبِ فِی الْوَفَاءِ بِالْعَهْدِ عَلَیهِمْ لَمَا تَأَخَّرَ عَنْهُمُ الْیمْنُ بِلِقَائِنَا وَ لَتَعَجَّلَتْ لَهُمُ السَّعَادَهُ بِمُشَاهَدَتِنَا عَلَی حَقِّ الْمَعْرِفَهِ وَ صِدْقِهَا مِنْهُمْ بِنَا»؛ بحارالأنوار، ج۵۳، ص۱۷۶؛ معجم‌الأحادیث الإمام المهدی (ع)، ج۴، ص۴۶۲

(۲)         «فَإِنَّا نُحِیطُ عِلْماً بِأَنْبَائِکُمْ وَ لاَ یَعْزُبُ عَنَّا شَیْءٌ مِنْ أَخْبَارِکُمْ وَ مَعْرِفَتُنَا بِالذُّلِّ اَلَّذِی أَصَابَکُمْ مُذْ جَنَحَ کَثِیرٌ مِنْکُمْ إِلَى مَا کَانَ اَلسَّلَفُ اَلصَّالِحُ عَنْهُ شَاسِعاً وَ نَبَذُوا اَلْعَهْدَ اَلْمَأْخُوذَ وَراءَ ظُهُورِهِمْ کَأَنَّهُمْ لا یَعْلَمُونَ»؛ همان، ص۱۷۵؛ همان، ص۴۶۰؛ احتجاج طبرسی، ج۲، ص۴۹۷

(۳)        تاریخ طبری، ج۷، ص۳۶۵؛ سوگنامه‌ی آل محمد (ص)، محمد محمدی اشتهاردی، ص۳۵۷

(۴)        «یَا أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّا نَسْتَنْصِرُ اللَّهَ فَمَنْ أَجَابَنَا مِنَ النَّاسِ فَإِنَّا أَهْلُ بَیْتِ نَبِیِّکُمْ مُحَمَّدٍ … وَ أَسْأَلُکُمْ بِحَقِّ اللَّهِ وَ حَقِّ رَسُولِهِ (ص) وَ بِحَقِّی… وَ انْصُرُونَا یَنْصُرْکُمُ اللَّهُ»؛ بحارالأنوار، ج۵۲، ص۲۳۸؛ فصلنامه انتظار، ش۳، ص۶۴

(۵)        محمدرضا فؤادیان، قهرمانان کربلا و امام زمان (عج)، با اندکی دخل و تصرف