ماجرای نامه‌ رسول خدا (ص) به یهود بنی‌قینقاع و عکس العمل «فتحاص»

به گزارش واحد خبری کانون شیفتگان حضرت قائم (عج) ، استاد محسن قرائتی در تفسیر نور به ارائه «نکات ناب» و «پیام های زیبای آیات قرآن کریم» پرداخته که حوزه نیوز در این نوشتار، آیه ۱۸۱ و ۱۸۲ سوره مبارکه آل عمران را در قالب مجموعه «قطره ای از دریا» ارائه می نماید.

- آیه

لَقَدْ سَمِعَ اللَّهُ قَوْلَ الَّذینَ قالُوا إِنَّ اللَّهَ فَقیرٌ وَ نَحْنُ أَغْنِیاءُ سَنَکْتُبُ ما قالُوا وَ قَتْلَهُمُ الْأَنْبِیاءَ بِغَیْرِ حَقٍّ وَ نَقُولُ ذُوقُوا عَذابَ الْحَریقِ

ذلِکَ بِما قَدَّمَتْ أَیْدیکُمْ وَ أَنَّ اللَّهَ لَیْسَ بِظَلاَّمٍ لِلْعَبیدِ

- ترجمه

همانا خداوند سخن کسانی را که گفتند: خدا فقیر است و ما توانگریم، شنید. به زودی این سخن آنان و به ناحق کشتن آنان پیامبران را خواهیم نوشت و به آنان خواهیم گفت: بچشید عذاب آتش سوزان را.

آن (عذاب) به سبب دستاورد قبلی خودتان است و همانا خداوند نسبت به بندگان، ستمگر نیست.

- نکته ها

در تفاسیر می‌خوانیم که رسول خدا صلی الله علیه وآله نامه‌ای به یهود بنی‌قینقاع نوشت و آنان را به ایمان، نماز، زکات و انفاق، دعوت کرد. وقتی این نامه به دست دانشمند یهودیان به نام «فتحاص» در محل تدریس او رسید، رو به شاگردان و حاضران کرد و با استهزا گفت: طبق این دعوت، خدا فقیر است و ما غنی هستیم. او از ما قرض می‌خواهد و وعده‌ی ربا و اضافه می‌دهد!

یهودیان زمان رسول خدا صلی الله علیه وآله چون به رفتار نیاکان خود در مورد قتل انبیاء راضی بودند، خداوند نسبت قتل را به آنان نیز می‌دهد. «و قتلهم الانبیاء»

امام باقرعلیه السلام درباره‌ی این آیه فرمودند: کسانی که امام را نسبت به آنچه به او می‌دهند فقیر می‌دانند، نظیر کسانی هستند که می‌گویند: «انّ اللَّه فقیر» [۱]

- پیام ها

۱- خدا همه‌ی گفته‌ها را می‌شنود، پس هر حرفی را بر زبان نیاوریم. «لقد سمع‌اللَّه»

۲- جهل و غرور، مرز و نهایت ندارد، تا آنجا که بشر ناتوان نیازمند می‌گوید: خداوند فقیر است و ما غنی هستیم. «ان اللَّه فقیر و نحن اغنیاء»

۳- احساس غنا و بی ‌نیازی، زمینه‌ سرپیچی از فرامین الهی و استهزای آنهاست. «نحن اغنیاء»

۴- برخی کوته‌ فکر، گمان می‌کنند ریشه‌ دستورات الهی، «نیاز» است. «انّ اللَّه فقیر»

۵ - همه‌ی گفتارها و کردارها ثبت می‌شود. «سنکتب ما قالوا و قتلهم»

۶- گناهِ یاوه گویی درباره‌ی خداوند، هم سنگِ گناه کشتن انبیاست. «قالوا ان اللَّه فقیر... و قتلهم الانبیاء»

۷- ملاک ارزیابی گفتار و کردار، از هرکس که باشد، حقّ است. حتّی کشتن پیامبران چون ناحق است مورد کیفر واقع می‌شود. «قتلهم الانبیاء بغیر حق»

۸ - انسان در انجام عمل آزاد است، لذا کارها به خود او نسبت داده می‌شود. «قدّمت ایدیکم»

۹- پاداش و کیفر الهی، بر طبق عدالت و بر اساس اعمال آزادانه و آگاهانه خود انسان است. «ذلک بما قدّمت ایدیکم»

۱۰- کیفرهای الهی، ظلم خدا بر بشر نیست، بلکه ظلم بشر بر نفس خویشتن است. «انّ اللّه لیس بظلام للعبید»

۱۱- اگر خداوند افراد بخیل و قاتلان انبیا را مجازات نکند، به فقرا و انبیا ظلم کرده است. «انّ اللّه لیس بظلام للعبید»

پی نوشت:

۱) تفسیر نورالثقلین؛ بحار، ج ۲۴، ص ۲۷۸.