رفیعی: چگونه در مشکلات و نا امیدی‌ها صبر داشته باشیم

حجت‌الاسلام رفیعی در ادامه مباحث خود درباره ویژگی یاران امام حسین علیه‌السلام گفت: یکی از مهم‌ترین خصلت‌هایی که اصحاب امام حسین (ع) به دنبال تربیت‌های حسینی واجد آن شدند، صبر بود. باید توجه داشت زندگی فراز و نشیب دارد، همیشه بر وفق مرادمان نیست، از حکمت بسیاری از امور سر در نمی‌آوریم. افق دید ما غالباً محدود است؛ اینجاست که صفت صبر خودش را به صورت صفتی فعال نه منفعل و به صورت ارزشی والا نشان می‌دهد. صفتی است که بعدها آثار و نتایجش را متوجه می‌شویم. بیش از صد آیه درباره صبر وجود دارد که یا دعوت به صبر است و یا دعوت کردن دیگران به صبر و یا الگوگیری از خوبان بشر در قبال مسائل. رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود «ثَوابُ الصَّبرِ أعلى الثَّوابِ.»؛ یعنی ثواب صبر بسیار مرتفع و بالاست. 

وی با بیان اینکه ما امروز در جامعه‌مان با مشکلات متعددی مواجهیم و باید صبر پیشه کنیم، گفت: اگر اطرافتان را بررسی کنید، کسی نیست که از مشکلات مستثنی باشد؛ بنابراین ضروری است برای کسب صفت صبر تلاش کنیم؛ قدرت تحمل و از کوره در نرفتن، نیاز به چند مقدمه دارد: اول اینکه درک  صحیحی نسبت به حوادث داشته باشیم.  مسلمانان در نبرد احد شکست خوردند. ناراحت شدند که چرا این قدر به ما صدمه و زخم رسیده و شهید شدیم؟ آیه آمد «إِنْ يَمْسَسْكُمْ قَرْحٌ فَقَدْ مَسَّ الْقَوْمَ قَرْحٌ مِثْلُهُ» اگر به شما آسیبی رسید، به آنها هم قبلاً آسیبهایی رسید؛ « وَ تِلْكَ الْأَيَّامُ نُدَاوِلُهَا بَيْنَ النَّاسِ»؛ همیشه قرار نیست که دشمن آسیب بخورد،‌ بلکه گاهی به دلیل اشتباهات محاسباتی و یا دلایل دیگر شما هم کشته و زخمی می‌دهید. این آیه می‌گوید باید درک صحیحی از حقایق داشته باشیم.

حجت الاسلام رفیعی پرهیز از رفتارهای ناپسند و ناشکیبایی را یکی دیگر از راه‌های صبر بر شمرده و گفت: باید بدانیم رفتارهای ناپسند، ناشکیبایی، تندی و حرف‌های نادرست، تأثیری در حوادث ندارد؛ مثلاً کودکی که از دنیا رفته، آیا اگر جزع و فزع کنید، زنده می‌شود؟ فردی کودکش از دنیا رفت. امیرالمؤمنین علیه‌السلام به او نامه نوشت که اگر جزع کنی، وِزر و بارت را زیاد کردی، اما اگر صبر کنی، اجر خواهی برد.

وی افزود: نکته سوم درباره آثاری است که بر صبر مترتب است؛ خداوند در آیه‌ای از قرآن رحمتش را به صابران می‌دهد «أُولَئِكَ عَلَيْهِمْ صَلَوَاتٌ مِنْ رَبِّهِمْ وَرَحْمَةٌ» (157 بقره) یا اجر بدون حساب می‌دهد. رسول خدا صلی الله علیه و آله گاهی عبور می‌کرد و خاندان یاسر را در حال شکنجه می‌دید. می‌فرمود صَبراً یا آل یاسِر؛ یعنی آل یاسر صبر کنید. در انتها سمیه و یاسر شهید شدند. خود سیدالشهداء (ع) در شب عاشورا خطاب به فرزندان عقیل فرمود صَبراً یا آل عَقیل. شب عاشورا زمانی که خواهر بزرگوارشان زینب سلام‌الله علیها عنان از کف داد،‌ فرمود یا اُخْتاه اِصْبِری؛ ای خواهرم صبر کن. رسول خدا (ص) فرمود إِذَا أَرَادَ اللَّهُ عَبداً إبتلاه. گاهی انسان مبتلا می‌شود، در زندگی همه ما هم مبتلا به بلایا هستیم. حضرت اباعبدالله (ع) ابتلایش به کربلا بود. حضرت ایوب هفت سال مبتلا به فقر و نداری شد. 

این سخنران مذهبی ادامه داد: برای کسب صفت صبر، سخنان امام حسین علیه‌السلام در شب و عصر عاشورا را مشاهده کنید. می‌فرماید خداوندا در همه حال تو را ثنا می‌کنم. خدایا تو را برای سه نعمت شکر می‌کنم. این سخنان را در شبی می‌گوید که یک قطره آب در خیمه ها نیست، لب‌های کودکان تشنه‌اند. فردا تمام یاران به شهادت می رسند. بعد اشاره دارد شکر می‌کنم تو را که ما را به نعمت نبوت کرامت بخشیدی. امام حسین خطاب به اطرافیان فرمود إستعدّوا بِالبَلاء؛ آماده بلا باشید. فکر نمی‌کنم هیچ کدام از ما در چنین شرایطی قرار گرفته باشیم که عزیز برادر از دست داده باشی، خودت خون از بدنت دارد غلیان می‌کند، زن و فرزندت در معرض گرگ صفتاتند و در چنین شرایطی بگویید و اعلَموا أنَّ الله َحافِظکم و مُنجیکم مِن شرّ الأعداء و یُعذّب أعادیکُم بِأنواعِ البَلاء.» یعنی بدانید که خداوند شما را حفظ می‌کند و از شر دشمنان نجات می‌دهد و آنها را هم به انواع بلاها عذاب می‌کند. 

وی افزود: چرا برخی تا دو تا مشکل می‌بینند، نا امید می‌شوند و می‌گویند خدا ما را فراموش کرده است؟ عالم هستی فراز و نشیب دارد. خودمان را نبازیم، مشکلات را بزرگ نکنیم، تحمل داشته باشیم. مثبت‌اندیش باشیم. دائم در فضاهای مجازی دنبال اخبار منفی نباشیم. چرا برخی از ما دائم بر طبل یأس می‌کوبیم، دائم طلبکاریم؟ قصد انکار مشکلات را ندارم، اما بسیاری از افراد را می‌شناسم،‌ وضعشان هم خوب است، اما بیشتر ناله می‌کنند نسبت به کسی که نیازمند است. او در حالی که امنیت دارد، گلایه دارد. یک سیلی هم در راه دین نخورده، در حالی که در این سرزمین خانواده‌هایی هستند که گاهی چند شهید داده‌اند. جانبازانی داریم که سال‌هاست گوشه خانه نشستند. همیشه جلوی پایمان را نبینیم، آینده و افق‌های برتر را هم ببینیم. اگر کسی در آن شرایط کم‌تحمل بود،‌ می‌گفت آقا چه می‌گویی؟ سی هزار آدم ما را محاصره کرده، اما شما می‌فرمایید دشمن به هزار بلا مبتلا می‌شود؟ عاقبت بنی‌امیه را در تاریخ بخوانید که چه بلایی سر قاتلان اباعبدالله آوردند. کمی جلوتر بروید، می‌بینید ابوالحسن سفاح عباسی، هزار نفر از بنی‌امیه را کشت. قبرهای آنها را شکافت و جسدشان را آتش زد. فکر می‌کنید روی خوشی دیدند پس از کربلا؟ امروز می‌بینیم نام ابی عبدالله در دنیا می درخشد. صدها جوان برای حرم سه ساله‌اش در دمشق جان می‌دهند. بعد امام حسین فرمود  «و لا تَقُولُوا بِألسِنتِکُم ما یَنقصُ مِن قَدرکُم.» یعنی چیزی را به زبان نیاورید که از قدر و شأن شما بکاهد. لذا در سراسر روز عاشورا یک کلمه نه از امام حسین و نه اصحابش شکوه و گله نمی‌بینید، اضطراب نمی‌بینید.