دلیل برابری فضیلت زیارت عبدالعظیم (ع) با زیارت سیدالشهدا (ع)

به گزارش واحد خبری کانون شیفتگان حضرت قائم (عج) به نقل از شبستان ، عبدالعظیم فرزند عبدالله و فاطمه در سال ۱۷۳ هجری متولد و بعد از ۷۹ سال زندگی در ۲۵۹ وفات کرد. وی با چهار پشت به امام حسن مجتبی علیه السلام میرسد و بهمین خاطر نام کاملش شد: «شاه عبدالعظیم حسنی». همین عمر نزدیک به ۸۰ ساله، باعث شد چهار پسرعموی معصوم خود یعنی امام کاظم، امام رضا، امام تقی و امام نقی علیهم السلام را ببیند. و چون از نوادگان امام حسن مجتبی علیه السلام بود به «حسنی» معروف شد. دانشمندان مسلمان او را فردی عابد و زاهد و پرهیزگار و دارای صفای باطن و ثقه و محدثی عالیمقام و بزرگوار می دانند. لذا در این خصوص باحجت الاسلام «محمد تقدیری»، معاون امور روحانیون آستان حضرت عبدالعظیم حسنی (ع) گفت و گویی انجام دادیم که در ادامه مشروح آن تقدیم حضورتان می شود.

حضرت شاه عبدالعظیم (ع) دوره کدام امامان را درک کردند و حساسترین مقطع حیات حضرت در دوران کدام امام بود؟

حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) دوران پنج امام معصوم یعنی از امام کاظم (ع) تا امام عسگری (ع) را درک کرده اند اما از نظرکسب محضر و درک علم سه امام بزرگوار یعنی امام رضا (ع)، امام جواد ( ع) و امام هادی (ع) را درک وشاگردی کرده اند و اوج این دوران نزد امام هادی علیه السلام بود .

روایات فراوانی در مورد ارزش زیارت «حضرت عبدالعظیم حسنی (ع)» وجود دارد، در یکی از این روایات آمده است: «دَخَلْتُ عَلَی أَبِی اَلْحَسَنِ اَلْعَسْکَرِیِّ ع فَقَالَ أَیْنَ کُنْتَ قُلْتُ زُرْتُ اَلْحُسَیْنَ ع قَالَ أَمَا إِنَّکَ لَوْ زُرْتَ قَبْرَ عَبْدِ اَلْعَظِیمِ عِنْدَکُمْ لَکُنْتَ کَمَنْ زَارَ اَلْحُسَیْنَ بْنَ عَلِیٍّ (ع)»، محمد بن یحیی گوید: مردی از مردم ری که خدمت «امام هادی (ع)» رسیده بود برای من بازگو کرد که به خدمت امام هادی علیه السلام رسیدم، امام هادی (ع) فرمودند: از کجا می‌آیی؟ عرض کردم از زیارت «امام حسین (ع)» می‌آیم، فرمود: آگاه باش که به راستی اگر آرامگاه حضرت عبدالعظیم(ع) را که پیش خودتان است، زیارت کرده بودی، همانند کسی بودی که «امام حسین (ع)» را زیارت نموده است.

چرا ثواب زیارت حضرت عبدالعظیم برابر با زیارت امام حسین(ع) گردیده است ؟

برابری فضیلت زیارت عبدالعظیم علیه السلام و امام حسین علیه السلام مقید است به فضای سیاسی ویژه‌ای که پیروان اهل‌بیت علیهم السلام در آن مقطع تاریخی درآن زندگی می‌کردند، در زمانی که اختناق شدیدی جهان اسلام را فراگرفته بود و جامعه تشیع در دوران زمامداری افرادی مانند متوکّل، مُعتـّز و معتمد عبّاسی، سخت‌ترین دوران های تاریخی خود را سپری می‌کرد.در چنین اوضاعی امام هادی علیه السلام برای پیشگیری از خطرهایی که از طرف حکومت‌های وقت، شیعیان را تهدید می‌کرد، فضیلت زیارت حضرت عبدالعظیم را با زیارت امام حسین علیه السلام برابر دانسته است. به تعبیری روشن‌تر، زیارت حضرت عبدالعظیم علیه السلام برای کسانی که آمادگی خطرپذیری برای زیارت امام حسین علیه السلام را داشته باشند، پاداشی معادل زیارت آن حضرت دارد و حرم حضرت عبدالعظیم علیه السلام شعبه‌ای از حرم سید الشهدا علیها السلام است و این خود، فضیلتی بزرگ و حاکی از جایگاه بلند عبدالعظیم در نزد اهل‌بیت علیهم السلام و عظمت معنوی ایشان است.

همچنین اسناد و روایات محکمی در این زمینه وجود دارد که یکی ازاین موارد، موضوع مبارزه و هجرت حضرت عبد العظیم حسنی است، هرچند کسی درمبارزه، جهاد و شهادت به درجه امام حسین(ع) نمی رسد، ولی امام هادی(ع) حضرت عبدالعظیم  را به دلیل هجرت و مبارزاتی که در زمان عباسیان  داشتند به امام حسین(ع) تشبیه کردند، چون حضرت هم پیوسته در حالت تعقیب وگریز بودند. بر همین اساس امام هادی (ع) خواستند با تشبیه زیارت ایشان به حضرت سید الشهدا(ع) از مقام حضرت عبدالعظیم حسنی تجلیل کرده و جایگاهش را نزد مخاطبان و سایر شیعیان بالاتر ببرند، عامل دیگر تشکیل پایگاه و مرکزتبلیغ بود،ائمه اطهار(ع) علاقمند به نشر احکام دینی توسط شیعیان بودند لذا با این کار قصد داشتند پایگاه و محل تجمع جهت این امر را  فراهم کنند.

دلایل توجه ایمه اطهار (ع) نسبت به این بزرگوار چیست؟

حضرت عبدالعظیم حسنی (ع) از ذریه رسول اکرم (ص) بودند و از مقام علمی بالایی در نزد ائمه (ع) برخوردار بودند، همه اینها موجب محبوبیت ایشان می شد اما شاید بتوان به یک مساله  اشاره کرد که حضرت عبدالعظیم حسنی در دورانی فعالیت می کردند که نوادگان امام حسن (ع) با امام باقر(ع) ،امام صادق (ع) و امام کاظم (ع) برسر مبارزه و درگیری با بنی امیه و بنی عباس دارای اختلاف نظربودند و گاهی خودسرانه و بدون اجازه قیام می کردند، ولی حضرت عبدالعظیم (ع) خاضعانه وخاشعانه مطیع امر آنها بودند بر همین اساس است که در زیارت نامه ایشان می خوانینم «السلام علی العبد الصالح المطیع لله رب العالمین» .

 نقل های که در رابطه با شخصیت این محدث عظیم الشأن در کتب و منابع معتبر شیعه شده است چیست؟

علاوه برجملات تحسین برانگیز ائمه اطهار(ع) در خصوص حضرت عبدالعظیم حسنی به تبع آن علما و شخصیت های برجسته نیز مواردی را در مورد حضرت عنوان کردند، «صاحب بن عباد» نیز ایشان را «کثیرالحدیث و الروایه» دانسته و در رساله کوتاه خود، ایشان را چنین توصیف کرده است: «ذو ورع و دین، عابد معروف بالامانه و صدق اللهجه، عالم بامور الدین، قائل بالتوحید و العدل، کثیرالحدیث و الروایه.» عبدالعظیم شخصی پرهیزگار و دیندار بود. اهل عبادت بود و به امانتداری و راستگویی شهرت داشت. به امور دینی دانا بود. توحید و عدل را باور داشت و بسیار حدیث و روایت از اهل‌بیت علیهم السلام نقل می‌کرد.کتاب «خطب امیرالمؤمنین علیه السلام » و کتاب «یوم و لیلة» از جمله مصنّفات ایشان است،