یاران امام مهدی (عج) چند دسته‌اند

محمدجواد مهریار در یادداشتی که در اختیار خبرگزاری مهر قرار داده است به بیان ویژگی‌ها و صفات یاران حضرت مهدی (عج) در آینه روایات و احادیث پرداخته است که در ادامه می‌خوانید:

یاران و سربازان دولت جهانی مهدی موعود (عج) همان مومنانی‌اند که در زهد و تقوا و اعمال صالحشان سرآمد همگان هستند. امیرالمؤمنین علی (ع) در وصفشان فرمودند: «نه از نسل‌های گذشته کسی از آنان پیشی گرفته و نه از آیندگان کسی به مقام والای آنها می‌رسد .»[۱]

یاران امام زمان (ع) چند دسته‌اند؛ دسته اول، همان سیصد و سیزده برگزیده‌ای هستند که به عنوان یاران خاص حضرت شناخته می‌شوند. آنان فرماندهان لشکر الهی امام عصر (عج) هستند که به هنگام ظهور، در کنار منجی آخرالزمان خواهند بود. حاکم نیشابوری، محدث مشهور اهل سنت، در کتاب خود می‌نویسد: «روزی در مورد مهدی موعود (عجل‌الله‌فرجه) از امیرالمومنین علی (علیه‌السلام) سوال شد. حضرت چند مرتبه بر پشت دست خود زدند و فرمودند: هنگامی که مهدی ظهور کند یارانش همانند ابرها فرا می‌رسند و خداوند قلب‌های آنان را به هم نزدیک می‌کند. آن مردان خدا، کسی را حقیر نمی‌دانند و تعدادشان به عدد اصحاب بدر و هم عدد یاران طالوت نبی که از رودخانه آب ننوشیدند و گذر کردند، است .»[۲]

دومین گروه از یاران حضرت، لشکریانی هستند که بر اساس بعضی از روایات، تعدادشان ده هزار نفر است. در کلام ائمه (ع) ایشان به کوه‌های راسخ و محکمی تشبیه شده اند که هیچ کسی توان درهم کوبیدنشان را ندارد. مؤمنانی که قیام جهانی مهدوی به محض حضور آنها در سپاه حضرت حرکتش را آغاز می‌کند. در وصف آنان روایات فراوانی بیان شده است.

امام صادق (علیه‌السلام) در این باره می‌فرمایند: «یاران امام زمان (عج) کسانی هستند که دل‌های آنان همچون پاره آهن، سخت و محکم است و تردیدی در ایمان الهی آن‌ها ایجاد نمی‌گردد؛ اراده‌هایشان سخت‌تر از آهن است و اگر به کوه حمله‌ور گردند، آن را از جا می‌کنند .»[۳]

سومین دسته از یاران حضرت، مومنانی‌اند که بعد از ظهور امام عصر (عج) به ایشان ملحق می‌شوند و بعد از قیام حضرت هر روز بر تعداد آنان افزوده می‌شود.

اما یک سوال مهم؛ یاران امام زمان (عج) چه ویژگی‌هایی را دارا هستند و در این زمینه وظایف شیعیان چیست؟

در احادیث شیعه برای یاران مهدی موعود (عج) ویژگی‌هایی بیان شده که باید فردفرد شیعیان برای رسیدن به آن تلاش کنند. ائمه اطهار (ع) در مورد زمینه‌سازی برای رساندن شیعیان به درجات متعالی روحی و جسمی فرمایشاتی را بیان کرده اند که به چند مورد اشاره می‌شود.

توصیه اول: ویژگی‌های نفسانی

شیعیان باید برای حضور در لشکر جهانی امام عصر (عج) نسبت به ایجاد ویژگی‌های خاص نفسانی در خود اهتمام داشته باشند. قرآن کریم با تاکید بر مراقبت از نفس، بارها سعادت انسان‌ها را مشروط به رعایت و تزکیه نفس دانسته است. خدای رحمان می‌فرماید: «قَدْ أَفْلَحَ مَنْ تَزَکَّی [الأعلی/۱۴] بی‌تردید کسی که خود را [از زشتی‌های باطن و ظاهر] پاک کرد، رستگار شد.» نفاق و دورویی بدترین عامل تخریب ایمان در قلوب مؤمنین است. اگر قلبی گرفتار نفاق گردد، از درک نور خدا عاجز می‌ماند و از تقید به انجام احکام الهی، سر باز می‌زند.

امام عسکری (ع) در توصیف ویژگی نفسانی یاران مهدی موعود (عجل‌الله‌فرجه) فرمودند: «خداوند آنها را با پاکی نطفه و پاکیزگی سرشت، پاک و پاکیزه نموده است. دل‌هایشان از آلودگی نفاق پیراسته، قلب‌هایشان از تیرگی اختلاف پاکیزه و روح و روانشان برای پذیرش احکام دین آماده است. آنان به آئین حق گرویده و در راه اهل حق گام سپرده‌اند .»[۴]

توصیه دوم: بصیرت سیاسی

یاران مهدی (عج) دارای فهم سیاسی قوی و توان تحلیل مسائل و وقایع هستند. بصیرت، ویژگی مهمی است که سبب فهم صحیح دین و شناخت دوست خدا از دشمن او می‌شود. برخی روایات، این ویژگی یاران امام زمان (عج) را به قندیل‌هایی تشبیه کرده که دل‌های یاران حضرت را روشن می‌کند .[۵]

اهل بصیرت همواره آماده بذل جان در راه دین و اطاعت از اوامر ولی خود هستند. امیرالمومنین علی (ع) در خصوص این افراد می‌فرمایند: «یاوران دین خدا، کسانی هستند که شمشیرها را در راه حق آماده کردند و بصیرتی را که در کار دین داشتند، ظاهر کردند. طاعت پروردگارشان را پذیرفتند و فرمان واعظ خود را شنیدند .»[۶]

هر کس که اهل بصیرت گردد، امواج متلاطم فتنه‌ها دلش را نمی‌لرزاند و در دفاع از ولایت اهل بیت (ع) راسخ و پایبند است. این ویژگی به آنان می‌آموزد، برای انجام فرامین الهی پایبند به جبهه حق شوند و مدافع دین خدا گردند. ایشان اگر به کوه حمله‌ور شوند، آن را از پای در می‌آورند و دشمنان خدا از آنها در هراسند؛ چرا که آنان با بصیرت در تاریکی روزگار، راه خود را می‌جویند و به روشنایی می‌رسند.

توصیه سوم: ولایتمداری

یاران حضرت ولی عصر (عجل‌الله‌فرجه)، امام خود را به شایستگی می‌شناسند و به او اعتقاد دارند. معرفت آنان، شناخت شناسنامه‌ای نیست، بلکه علم و ایمان قلبی به حقیقت ولایت است. به همین دلیل، قلوب یاران مهدی (عج) حرم خدا است.

تبعیت از پروردگار عالم و رسول خدا و ائمه معصومین (ع)، معنای واقعی ولایتمداری است. هر کسی که می‌خواهد در پرتو ولایت قدم بردارد، تنها مسیر آن اطاعت از موالی امری است که از جانب خدا معرفی شده‌اند. خدای متعال در کتاب خود می‌فرماید: «یَاأَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا أَطِیعُوا اللَّهَ وَأَطِیعُوا الرَّسُولَ وَأُولِی الْأَمْرِ مِنْکُمْ؛ [النساء/۵۹] ای اهل ایمان! از خدا اطاعت کنید و [نیز] از پیامبر و صاحبان امر خودتان [که امامان از اهل بیت‎ند و چون پیامبر دارای مقام عصمت می‌باشند] اطاعت کنید.»

با تحقیق در شیوه ولایتمداری، نکاتی به دست می‌آید که راهگشای عاشقان ائمه اطهار (ع) است. افراد ولایتمدار نشانه‌هایی دارند که آنان را از دیگران جدا می‌کند و رضای خدا و تقرب به امام زمان (عجل‌الله‌فرجه) را به دست می‌آورند. اما برای آن که شیعیان به ولایتمداری ائمه اطهار (علیهم‌السلام) نائل شوند و بتوانند به سرمنزل مقصود خود برسند امیرالمومنین علی (علیه‌السلام) آنان را چنین نصیحت فرموده‌اند: «به اهل بیت پیامبرتان نگاه کنید و به هر سو که می‌روند، دنباله‌رو آنان باشید. اگر ایستادند، بایستید و اگر برخاستند، شما نیز برخیزید. از آنان پیشی نگیرید که گمراه می‌شوید و از آنان عقب نمانید که هلاک می‌شوید .»[۷] ولایتمداری سبب آن می‌شود تا شیعیان، حتی اگر فرسنگ‌ها از ولی خود دور باشند، بدانند که وظیفه‌شان چیست!

توصیه چهارم: تعهد به ائمه اطهار (ع)

از نشانه‌های یاران امام عصر (عج) تعهد به حجت‌های الهی است. هر شیعه منتظر، در لحظه‌های زندگی خود تعهدش را فراموش نمی‌کند. گاهی با دعای عهد، پیمانش را یادآوری می‌کند و گاهی با زیارت و توسل به اهل بیت (ع) تجدید بیعت می‌کند. در حضور یا غیبت و حیات یا ممات امامان این پشتوانه نیرومند معنوی از جهات مختلف در تربیت آحاد امت و ساختار اجتماعی، سیاسی و فرهنگی آنان نقش غیر قابل انکار دارد. امام رضا (ع) در این باره می‌فرمایند: «برعهدۀ اولیاء و شیعیان هر امامی، پیمان الهی قرار داده شده و ادا نمودن آن عهد، زیارت قبور آن بزرگواران است. پس هرکس با میل و رغبت، آنها را زیارت نماید و اوامری را که ائمه به آن رغبت دارند اطاعت نماید، آنان در روز قیامت شفیعشان خواهند بود .»[۸]

در حقیقت زیارت اهل بیت رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله)، به شیعیان کمک می‌کند تا عهد خود را با اولیا الهی محکم کنند و با شناخت علوم و معارف آنان، در رهروی اهل بیت علیهم السلام ثبات قدم یابند.

پی‌نوشت:
[۱]. قاضی نورالله تستری، احقاق الحق، ناشر: مکتبه آیت الله مرعشی، قم- ۱۴۰۹ ه، ج ۲۹، ص ۵۶۴؛ «قال: کنّا عند علیّ … لم یسبقهم الأولون و لا یدرکهم الآخرون»
[۲]. حاکم نیشابوری، المستدرک، ناشر: دار الکتب العلمیة- بیروت، سال چاپ ۱۴۱۱ ه، ج ۴، ص ۵۹۶؛ «کنّا عند علیّ رضی اللّه عنه، … جاوزوا معه النهر.»
[۳]. مجلسی، بحار الأنوار، دار إحیاء التراث العربی - بیروت، چاپ: دوم، ۱۴۰۳ ه، ج ۵۲، ص ۳۰۸؛ «رِجَالٌ‏ کَأَنَ‏ قُلُوبَهُمْ‏ زُبَرُ الْحَدِیدِ … لَوْ حَمَلُوا عَلَی الْجِبَالِ لَأَزَالُوهَا.»
[۴]. شیخ صدوق، کمال الدین، ناشر: اسلامیه - تهران، چاپ: دوم، ۱۳۹۵ ه، ج ۲، ص ۴۴۹؛ «بَرَأَهُمُ اللَّهُ… بِدِینِ الْحَقِّ وَ أَهْلِه‏.»
[۵]. مجلسی، بحار الأنوار، دار إحیاء التراث العربی - بیروت، چاپ: دوم، ۱۴۰۳ ه، ج ۵۲، ص ۳۰۸؛ «کَأَنَ‏ قُلُوبَهُمُ‏ الْقَنَادِیل‏»
[۶]. مجلسی، بحار الأنوار، ج ۲۹، ص ۶۱۶؛ «حَمَلُوا بَصَائِرَهُمْ‏ … بِأَمْرِ وَاعِظِهِم‏»
[۷]. صبحی صالح، نهج‌البلاغه، ناشر: قم، مرکز البحوث الاسلامیه- ۱۳۷۴ ش، خ ۹۷، ج ۱، ص ۱۴۳؛ «انْظُرُوا أَهْلَ بَیْتِ نَبِیِّکُمْ … لاَ تَتَأَخَّرُوا عَنْهُمْ فَتَهْلِکُوا.»
[۸]. کلینی، کافی، دار الکتب الإسلامیة - تهران، چاپ: چهارم، ۱۴۰۷ ه، ج ۴، ص ۵۶۷؛ «‏ إِنَّ لِکُلِّ إِمَامٍ عَهْداً فِی‏ عُنُقِ‏ أَوْلِیَائِهِ … شُفَعَاءَهُمْ یَوْمَ الْقِیَامَة.»