بیانیه گام دوم انقلاب، نگاه جدیدی به تاریخ دارد / مقام معظم رهبری نقد را نعمت خداوند می‌دانند

به گزارش واحد خبری کانون شیفتگان حضرت قائم (عج) به نقل از تسنیم ، نخستین جلسه از سلسله جلسات تبیین بیانیه گام دوم انقلاب به همت فرهنگسرای اندیشه و با حضور محمدحسین ضمیریان تحلیلگر و کارشناس آینده‌پژوهی برگزار شد.

ضمیریان در ابتدای سخنان خود گفت: در جلسه امروز روایت کلی از بیانیه گام دوم انقلاب ارائه خواهم داد. این روایت کلی مبتنی بر این است که چگونه بیانیه گام دوم انقلاب را بخوانیم و به کار ببندیم.

وی با اشاره به بستر طرح بیانیه گفت: نکته اصلی در بازخوانی بیانیه این است که بدانیم این بیانیه خود را در چه بستری طرح کرده است؟ وقتی به اندیشه‌ها و ایده‌های قدیمی نگاه می‌کنید، می‌بینید که کهن‌ترین روش بیان ایده‌ها و اندیشه‌ها "متن" است. متن، ویژگی منحصر به فردی دارد که به سادگی از کنارش عبور می‌کنیم. متن با گفتار و سینما تفاوت عمده‌ای دارد و به نوعی می‌توان گفت ورود بی‌واسطه به ساحت گفت‌وگو است. متن، فوری و بی‌میانجی است. به همین دلیل است که ادبیات کلاسیک هنوز هم زنده است.

این استاد دانشگاه تاکید کرد: رهبر معظم انقلاب پیش‌تر در نامه‌ای که به جوانان اروپا و آمریکا نوشتند از این قالب، یعنی متن استفاده کردند و زبان مورد استفاده در بیانیه گام دوم انقلاب نیز متن است. خیلی‌ها بیانیه را به عنوان سند بالادستی می‌دانند، اما بنده معتقدم که بیانیه سند دم‌دستی است؛ بدین معنی که بیانیه باید مثل یک "هَندبوک" که در اختیار مشاغل قرار دارد و مدام به آن رجوع می‌کنند تا وضعیت فعلی خود را ارزیابی کرده و بهبود ببخشند، ‌باشد.

علت اینکه مدام باید به بیانیه گام دوم انقلاب رجوع کنیم، فوری و بی‌میانجی بودن متنی است که در آن گنجانده شده است. شاید به همین دلیل است که ادبیات بیانیه گام دوم، ادبیات پیچیده و نظریه‌پردازانه نیست بلکه ادبیاتی ساده دارد و مخاطبش نیز مردم‌اند.

ضمیریان با طرح یک سؤال صحبت‌های خود را ادامه داد و گفت: پرسشی که وجود دارد این است که وقتی اصول انقلاب اسلامی مشخص است، چه نیازی به بازخوانی دوباره آن‌ها در بیانیه وجود دارد؟ در پاسخ باید گفت جنبش‌های بزرگی که در ساختار تمدنی یک کشور رخ می‌دهد، پس از مدتی نیاز به بازخوانی اصول خود در پرتو تحولاتی که رخ داده است را ضروری می‌سازند؛ بنابراین لازم است که با توجه به آن تحولات، اصول اولیه نهضت‌ها دوباره بازخوانی شود. شاید دلیل تاکید مکرر رهبر انقلاب در جای‌جای بیانیه بر جوانان، همین موضوع است. جوانان آینده ملت‌ها و سرزمین‌ها را در دست دارند.

وی درباره چرایی انتخاب جوانان به عنوان مخاطب اصلی این بیانیه گفت: باید توجه داشت که مخاطب بیانیه در سراسر آن، سیاستمداران نیستند، چرا که اغلب آنان مصالح خود را ترجیح می‌دهند. به همین دلیل است که آنان چندان مایل به خوانش و رجوع مداوم به بیانیه نیستند و آن را سندی بالادستی می‌خوانند. دقت داشته باشید که مخاطب اصلی رهبر انقلاب در بیانیه گام دوم جوانان‌اند. البته نباید این نکته را فراموش کرد که در انتهای بیانیه وظایفی بر دوش سیاستمداران هم قرار داده شده است. 

این تحلیلگر مسائل راهبردی خاطرنشان کرد: بیانیه گام دوم انقلاب، ماحصل تلاش‌های گذشتگان را در بیانی موجز ارائه می‌دهد. مهم‌ترین نکته‌ای که بدان اشاره می‌کند این است که 40 سال از عمر انقلاب اسلامی را بدون خیانت به آرمان‌های آن طی کردیم و هرگز ضدآرمان عمل نکردیم.

وی درباره نگاه رهبر انقلاب به تاریخ انقلاب اسلامی در بیانیه گام دوم عنوان کرد: پرسش مهمی که وجود دارد این است که بیانیه گام دوم انقلاب، تاریخ را چگونه دیده است؟ در پاسخ باید گفت که این بیانیه، تاریخ را در وجدان، در حقیقت و در عبرت و پیوسته با مکان یعنی جمهوری اسلامی ایران دیده است. به عبارت دیگر، هدف بیانیه برساخت زیست ایرانیان در 40 سال عمر انقلاب اسلامی است. از سویی دیگر، بیانیه بازتابی از جهانی است که ایرانیان به وسیله زیست خود در انقلاب اسلامی بدان رسیدند.

وی اضافه کرد: هدف طرح نهایی بسیاری از ایدئولوژی‌ها، شخصیت‌ها نیست و آنان شخصیت‌ها را آن طور که می‌خواهند بازطراحی می‌کنند تا به اهدافی که برای خود درنظر گرفته‌اند برسند. در ایدئولوژی‌ها، هدف نهایی قدرت گروهی خاص است و در همین جهت نیز فعالیت می‌کنند؛ این موضوع در حالی است که هدف اصلی بیانیه اصلا معطوف به موضوع قدرت نیست و هدفش رساندن انقلاب اسلامی به سرمنزل مقصود یعنی حضرت ولیعصر (عج)، ظهور و ایجاد تمدن نوین اسلامی است.

به عبارت دیگر، مقیاسی که بیانیه برای خود درنظر می‌گیرد، سطح تحلیل تمدنی، جامعه‌پردازی و خودسازی است و به هر 3 ساحت توجه دارد. این موضوع در حالی است که بسیاری از اندیشه‌های سیاسی اصلا نگرش تمدنی نداشتند یا اگر هم داشتند، افراد جامعه را به مثابه پیچ و مهره‌های ساخت آن درنظر می‌گرفتند.

ضمیریان درباره نگاه انتقادی رهبر انقلاب در بیانیه گفت: به گفته رهبر معظم انقلاب در این بیانیه، نقد به مثابه نعمت خداوند در اندیشه انقلاب اسلامی است. دقت داشته باشید که نقد، جایگاه ممتازی در بررسی تحولات و تاریخ دارد. به همین دلیل است که اگر جریانی نقد را برنتابد عاقبت خوبی نخواهد داشت. به همین دلیل است که حضرت آقا نگاه نقادانه‌ای در بسیاری از فرازهای بیانیه به حرکت 40 ساله اول انقلاب دارند و نقصان‌ها را مورد اشاره قرار داده‌اند.

وی تأکید کرد: بیانیه گام دوم انقلاب تفاوت زیادی با متون آینده‌نگر دارد. در تمام متون آینده‌نگری مسئله عدم قطعیت، موضوع واضحی است. این موضوع در حالی است که در گفتمان انقلاب اسلامی عدم قطعیت‌ها محصول حوادث‌اند نه محصول عدم وجود تصویری از آینده. برهمین اساس، انقلاب اسلامی همچنان شاداب به مسیر خود ادامه می‌دهد.

این استاد دانشگاه درباره ترسیم چشم‌انداز آینده در بیانیه گفت: موضوع مهمی که رهبر انقلاب در بیانیه بدان پرداخته‌اند، ترسیم چشم‌انداز به معنای اینکه "کجا خواهیم رفت؟" است. این بیانیه تصویر روشنی از آینده به ما می‌دهد، اما یادآور می‌شود که برای پاسداشت از آن آینده روشن باید جمعیت‌های جوان دانا، مؤمن به انقلاب اسلامی و متکی به منابع دینی از این تصویر صیانت کنند و مشکلات در راه رسیدن به آن را برطرف کنند.