چرا پیام های تلگرام سریع دست به دست و به باور عمومی تبدیل می شود!؟

شبکه های اجتماعی امروز بستری بسیار مناسب برای پخش انواع و اقسام شایعات در موضوعات مختلف اعم از مسائل دینی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و ... هستند؛ از سوی دیگر به کرّات مشاهده شده است که کاربران حین مواجهه با چنین پیام هایی، بدون دقت و تامل، آن مساله را پذیرفته و به راحتی باور کرده و حتی در اغلب اوقات، خود عاملی برای انتشار آن شده اند و این پیام ها را برای دیگران نیز ارسال (فوروارد) می کنند. در خصوص چرایی و آسیب های این رویکرد با یک کارشناس به گفت و گو نشسته ایم که در ذیل از نظرتان می گذرد:

به گزارش واحد خبری کانون شیفتگان حضرت قائم (عج) به نقل از شبستان ، حجت الاسلام مهدی جدی، استاد حوزه و دانشگاه تهران  در پاسخ به این سوال که کاربران شبکه های اجتماعی به ویژه شبکه پُرکاربرد و پُررونق تلگرام، چگونه باید با پیام های دریافتی مواجهه داشته باشند و چرا در اغلب موارد نسبت به این پیام ها باور پذیری عمیقی دارند، اظهار کرد: پیش از ورود به بحث و برای روشن شدن علت سوال یاد شده، من توصیه می کنم دو کتاب «چرا در مانده ایم» اثر نراقی و «ما چگونه ما شدیم» تالیف صادق زیباکلام مطالعه شود.

وی ادامه داد: این دو کتاب جامعه شناسی کشور ایران به به خوبی بررسی و موشکافی کرده و مطالب بسیار مفیدی برای خوانندگان به همراه دارد که می تواند در نوع رفتار آنها تاثیرگذاری مستقیمی داشته باشد؛ در بخشی از این آثار اشاره می شود که یکی از عادت ها بد ما ایرانیان، زودباوری است و این که هر چیزی را که می بینیم یا می شنویم، به سرعت باور می کنیم.

این کارشناس کلام امامیه تصریح کرد: به نظر می رسد افرادی که از این ابزارهای شبکه اجتماعی همچون تلگرام برای شایعه پراکنی و دست بردن در باورها و عقاید دینی و غیر دینی مردم استفاده می کنند، در واقع از همین نقطه ضعف سوء استفاده می کنند تا به اهداف خود نزدیک شوند.

وی تاکید کرد: البته این موضوع زودباوری در همه دنیا وجود دارد اما در ایران درصد زودباوری و اساس زندگی را بر پایه آن بنا کردن، بیشتر به چشم می خورد هر چند دیرباوری نیز آثار و پیامدهای منفی خود را دارد.

حجت الاسلام جدی ابراز کرد: این که ما ایرانیان زودباور هستیم، یک علت مهم آن به کم مطالعه کردن و مطالعه محدود ما باز می گردد؛ معمولا آمارها نشان می دهد ما ایرانیان غالبا اهل مطالعه نیستیم لذا به دلیل این که ما با نظرات بزرگان و اندیشمندان کمتر آشنا هستیم و عمق مطالب را درک نمی کنیم، طبیعی است زودباوری هم داشته باشیم این در حالی است که مثلا سرانه مطالعه مردم ژاپن در روز، یک ساعت و نیم بوده بنابراین طبیعی است آن ها که در ابعاد مختلف مطالعه دارند، هر سخن و مطلب و حرفی را نمی پذیرند به دلیل آن که منابع اصلی را خوانده اند لذا هر حرفی را که می شنوند یا می بینند باور نمی کند اما ما چون اهل مطالعه نیستیم هر چیزی را می بینم یا می شنویم، باور می کنیم.

استاد حوزه و دانشگاه تهران با تاکید بر این که باور پایه رفتار است چه درست و چه غلط چه با کار کارشناسی و غیرکارشناسی، تصریح کرد: این باور مبنای رفتار می شود و ملتی هم که رفتار آن بر اساس شایعات باشد، سبک زندگی درست و منطقی و عاقلانه ای نخواهد داشت و قضاوت های احتمالا نادرست نیز درباره اشخاص خواهند داشت و حتی عکس العمل های منفی.

وی اذعان کرد: بنابراین زندگی ای که بر اساس باور به این شایعات بنا شود، منطقی و عقلانی نمی شود و احساسی است ضمن آن که اگر همین شایعات را روز بعد در برابر فرد مخالف آن ادعا ببینیم، عکس العمل متفاوتی خواهیم داشت و لذا رفتار ما منطق و پایه و اساس ندارد و هر روز با یک جریان و ایده ای همراه می شود.

حجت الاسلام جدی با اشاره به راهکاری لازم در این باره تاکید کرد: ما باید فرهنگ مطالعه را در میان مردم جا بیندازیم چراکه تا مردم اطلاعات درست نداشته باشند، پذیرای اطلاعات غلط خواهند بود و این یک خلا است؛ البته این کار یکی دو روز نیست ضمن آن که یکی از ایرادهای ما این است که می خواهیم همه چیز را یک شبه حل و فصل کنیم، این در حالی است که ممکن است این راه حل چند سال به طول انجامد.

وی با اظهار تاسف از این که کشور ما برای فرهنگ خوب زندگی کردن و سبک زندگی برنامه منسجمی ندارد یا در اجرا نمی دانیم چه باید انجام دهیم، گفت: در این راستا باید از پایه شروع کرد؛ کودکی که وارد مهد کودک یا مدرسه می شود، فقط کتاب حفظ می کند، و اطلاعاتی دریافت می کند که مشخص نیست در زندگی به کار او می آید یا خیر، نمی تواند منطقی فکر کند بلکه ما باید فیلسوفانه زندگی کردن را به او یاد بدهیم.

حجت الاسلام جدی ادامه داد: البته فیلسوفانه زندگی کردن به این معنا نیست که حرف های عجیب به کودک آموزش دهیم، بلکه باید آنها را عادت بدهیم منطقی و درست فکر کنند و باز البته درست فکر کردن به شخصیت ها نیست بلکه باید اطلاعات درست دریافت کرد.

این استاد حوزه و دانشگاه یادآور شد: بنابراین، ما باید از ابتدا به کودکان خود فرهنگ مطالعه کردن را آموزش دهیم که اگر این گونه شد، این نسل، نسلی خواهد بود که در اندازه خود فرهیخته می شود و  هر حرف و شایعه ای را نمی پذیرد و در مواجهه با آنها در پی معلومات درست و صحیح می رود لذا مطالب حقیقی را از تلگرام و سایت های غیرمعتبر دریافت نمی کند و در برابر این پدیده واکسنیه می شود.