هویت بخشی به انسان و تعالی اخلاق از مهمترین اهداف بعثت پیامبر(ص)

به گزارش واحد خبری کانون شیفتگان حضرت قائم (عج) به نقل از تسنیم ، ماه شعبان از راه رسید. ماهی که برای آن جایگاه بزرگ و پر فضیلتی در احادیث و روایات اسلامی از سوی پیشوایان دینی گزارش شده است.

زیرا اولاً شخصیت‌های بزرگ و ارزشمند که از ستارگان آسمان ولایت و امامت به شمار می‌آیند در ماه شعبان دیده به جهان گشوده‌اند مانند ولادت با سعادت حضرت اباعبداللّه الحسین (ع) که در روز سوم ماه شعبان اتفاق افتاده و نیز در روز چهارم این ماه ولادت با سعادت حضرت ابوالفضل (ع) رخ داده، در روز پنجم آن ولادت حضرت سجاد (ع) می‌باشد همچنین در پانزده شعبان ولادت پر برکت قطب عالم امکان حضرت ولی اللّه الأعظم مهدی موعود اتفاق افتاده است که خداوند به وسیله او به هر مظلومی از اولیا و انبیا و اصفیاء خویش از زمانی که پدر ما آدم (ع) به زمین آمده، وعده نصرت فرموده و وعده داده که زمین را پس از آنکه از ظلم و ستم و بی عدالتی پر شده، از عدل و داد پر کند. ثانیاً علاوه بر موارد ذکر شده طبق برخی روایات نیمه این ماه شب قدر به شمار آمده که پیشوایان دینی به احیا و شب زنده داری آن سفارش و تأکید کرده‌اند.

ثالثاً ماه شعبان ماه بسیار شریفی بوده و منسوب به پیامبر اکرم (ص) است. فضیلت ماه شعبان از نگاه احادیث و روایات رسول خدا (ص) فرمودند: "رجب شهر اللّه و شعبان شهری و رمضان شهر امّتی" (رجب ماه خدا و شعبان ماه من و رمضان ماه امت من است).

به بهانه حلول ماه پیامبر خدا (ص)، با حجت الاسلام مصطفی صادقی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی تاریخ و سیره اهل بیت (ع) به گفت و گو نشستیم تا به بررسی هدف از بعثت انبیا و رابطه ان را با دنیا و آخرت بررسی کنیم. مشروح این گفت و گو در ادامه آمده است.

مقابله با تحریف احکام و کتب الهی

حجت الاسلام صادقی گفت: مسئله‌ای که برای ما مسلمین باید حائز اهمیت باشد، فلسفه بعثت و هدف از برگزیدن پیامبران و مبعوث شدن آنان است، برای دستیابی به این مهم باید به دوره و زمانه حضرت رسول (ص) مراجعه کنیم. مسئله اولی که در این دوره وجود دارد، آئین‌ها و کتب آسمانی که از پیامبران پیشین برجای مانده بود، تحریف شده بود، بنابراین آنچه در دست مردم بود نسخه تحریف شده کتب آسمانی بود، همچنین در برخی از مناطق و سرزمین‌ها، فرهنگ‌ها و خرده فرهنگ‌هایی وجود داشت و در واقع ساختار سلیقه‌ای افراد بر سر جامعه گسترده بود و نه ساختار مبتنی بر احکام توحیدی و الهی که طبعاً قابلیت کنش گری و توسعه زندگی بشر را نداشت و تأمین کننده نیازهای بشر و قادر به پاسخگویی به همه سوال‌های بشر نبود.

رهایی انسان از جاهلیت از مهمترین اهداف بعثت پیامبران بود

وی افزود: جامعه آن زمان دچار یک جاهلیت افسار گسیخته مبتنی بر نگاه تجربه گرایانه شده بود. در چنین جامعه‌ای، منفعت افراد ملاک و معیار و تعیین کنده سرنوشت زندگی افراد بود، چنین جامعه‌ای با مبانی و اصول خاصی که در آن وجود خدا نادیده گرفته می‌شود و انسان ورای انسان است، و در فضایی که انسان مداری و انسان محوری پایه و اساس است و نظام قدرت به نفع جریان ثروت رقم می‌خورد، مردم نیازمند رسیدن به سعادتند، چراکه انسان موجودی دو بعدی است و هم روح و هم جسم او نیازهایی دارد، بنابراین نیاز بود که تحولی در زندگی مردم رقم بخورد. بدین ترتیب بعثت رقم خورد و پیامبر رحمت به عنوان رسول خاتم (ص) مبعوث شدند.

تکامل عقل آدمی

وی افزود: یکی از مهم‌ترین هدف مبعوث شدن پیامبران، تکامل عقلانی بشر است، از این رو باید عقل و دانش هر پیامبری، از عقل و دانش امّت وی بالاتر و برتر باشد. پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله می‌فرماید: «وَ لَا بَعَثَ اللَّهُ نَبِیاً وَ لَا رَسُولًا حَتّی یسْتَکمِلَ الْعَقْلَ وَ یکونَ عَقْلُهُ أَفْضَلَ مِنْ عُقُولِ جَمِیعِ أُمَّتِه»؛ خداوند، هیچ پیامبر و رسولی را جز بر تکمیل خرد، مبعوث نفرمود، و خرد او بالاتر از عقول امّت وی است.

روشنگری و سوق دادن انسان به سوی فلاح و رستگاری

این عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی بیان کرد: بعثت رسول اکرم (ص) باید چند تحول را سبب می‌شد، نخست اینکه هم دین و هم دنیای مردم را متحول می‌کرد.خرده فرهنگ‌ها را به یک فرهنگ غنی که می‌توانست مردم را به سعادت برساند تبدیل می‌کرد. مردم باید در می‌یافتند که طرز فکر، گفتار، رفتار و اعمالشان، نه تنها در این دنیا بلکه در جهان دیگری نیز مؤثر خواهد بود و بر همین اساس اولویت‌های زندگی خود را تعیین می‌کردند.

وی با اشاره به فرمایشی از پیامبر رحمت (ص) عنوان کرد: نخستین سخن پیامبر اکرم (ص) با مردم این بود که «قولوا لا إله إلا الله، تفلحوا» «ای مردم بگویید: «لا إله إلا الله» تا رستگار شوید.». بنابراین علاوه بر اینکه انگیزة بعثت انبیا در درجه اول رهانیدن انسان‌ها از شرک و بت‌پرستی به توحید و یگانه پرستی بوده، لذا همواره (لا إله إلا الله) محوری‌ترین شعار پیامبران خدا بوده است، همچنین حضرت در نخستین روزهای دعوت خود از مردم مکه خواست تا شرک را کنار نهاده بندگی خدای یکتا را بپذیرند و در کنار آن به فلاح و رستگاری تاکید نمودند.

صادقی بیان کرد: «فلاح» در حقیقت جامع همه کمالات انسانی است و راه رسیدن به آن از دیدگاه قرآن کریم، خودسازی و تزکیه نفس است. اما باید برای مردم روشن شود که این فلاح و رستگاری، تنها مختص به دنیا نیست و آثار این فلاح و رستگاری می‌تواند حوادث آخرت را برای فرد رقم بزند.

هویت بخشی به انسان از مهمترین اهداف بعثت پیامبران

وی در ادامه تصریح کرد: نکته دیگری که در خصوص اهداف بعثت پیامبران باید مورد توجه قرار بگیرد این است که هم در دنیا وهم در آخرت مسائل باید به گونه‌ای رقم بخورد که ارزش و هویت فرد را تعیین کند. این هویت آدمی است که اون را از سایرین تمیز می‌دهد، در واقع یکی از اهداف اصلی بعثت پیامبر خاتم (ص)، توجه مردم به خودآگاهی بود. شناخت هویت و خودشناسی برای انسان موجب نوعی تصفیه درونی در شخص شده و درنهایت به تغییر مثبت در همه جنبه‌های فردی، اجتماعی، فرهنگی، دینی و اخلاقی یک فرد می‌انجامد.

تعالی اخلاق

این استاد حوزه و دانشگاه افزود: حدیث نبوی «اِنّی بُعِثتُ لِاُتَمِّمَ مکارم الاَخلاق»، تأکید بر همین وجه است. قبل از بعثت پیامبر، ضریب احترام مردم به خود و زندگی‌شان بسیار پایین بوده است. در تاریخ بیان شده یک فرد در عصر جاهلیت حتی برای فرزند خود نیز هیچ‌گونه ارزشی قائل نبود اما پیامبر اکرم (ص) که هدف اصلی خود را تمام‌کردن و نشر مکارم اخلاق در جامعه عنوان کردند، این نکته را تعلیم دادند که آدمی باید برای خود و اطرافیانش احترام و ارزش قائل باشد و جایگاه خود را در عالم خلقت بشناسد.

برپایی حکومت الهی

صادقی بیان کرد: «برپایی حکومت الهی» را از اهداف بعثت می‌توان شمرد؛ برای انبیا وظایفی در نظر گرفته شده است، مبارزه با طاغوت، اقامه عدل و قسط، رشد علمی و اخلاقی مردم و جامعه و امور مهم دیگری که تماماً با مبسوط الید بودن انبیا، ممکن و شدنی است؛ خداوند در آیه ۲۵ سوره حدید، برپایی قسط را از وظایف انبیا می‌داند «لیقوم الناس بالقسط»؛ قسط به معنای استقرار عدالت اجتماعی در جامعه است که بدیهی است در پرتو یک حکومت الهی محقق می‌شود.

وی در پایان تصریح کرد: همچنین خداوند به پیامبرش در آیه ۱۵ سوره شوری می‌فرماید: آنان را به سوی این آئین واحد الهی دعوت کن و آن چنان که مأمور شده‌‏ای استقامت نما، و از هوی و هوس‌های آنان پیروی مکن، و بگو: «قلْ آمَنْتُ بِما أَنْزَلَ اللَّهُ مِنْ کِتابٍ وَ أُمِرْتُ لِأَعْدِلَ بَیْنَکُمُ؛» به هر کتابی که خدا نازل کرده ایمان آورده‌‏ام و مأمورم در میان شما عدالت کنم.