نقش بی‌بدیل عموی پیامبر(ص) در گسترش اسلام/ حضرت حمزه؛ بهترین و بزرگترین حامی نبی مکرم بود

به گزارش واحد خبری کانون شیفتگان حضرت قائم (عج) به نقل از شبستان ، وقتی حضرت حمزه سیدالشهداء(ع) به شهادت رسیدند، جبرئیل بر حضرت رسول(ص) وارد شد و عرضه داشت: «اسدالله و اسدرسول الله». آن وجود نورانی در گرویدن دیگران به اسلام بسیار موثر بوده است. حضرت حمزه(ع) به قدری عظمت،‌ شان و مقام دارند که چند آیه در قرآن به ایشان اختصاص دارد، خداوند در آیه 23 سوره مبارکه احزاب می فرماید: «مِنَ الْمُؤْمِنِینَ رِجَالٌ صَدَقُواْ مَا عَاهَدُواْ اللَّهَ عَلَیْهِ فَمِنْهُم مَّن قَضَى‏ نَحْبَهُ وَمِنْهُم مَّن یَنتَظِرُ وَمَا بَدَّلُواْ تَبْدِیلاً؛ از میان مؤمنان مردانى هستند که آنچه را با خداوند پیمان بسته بودند صادقانه وفا کردند (و خود را آماده‏ جهاد نمودند)، برخى از آنان پیمانشان را عمل کردند (و به شهادت رسیدند) و بعضى دیگر در انتظار (شهادت) هستند، و هرگز (عقیده و پیمان خود را) تغییر ندادند». به مناسبت سالروز شهادت حضرت حمزه سیدالشهدا (ع) گفت و گویی با حجت الاسلام «محمد صادق کفیل» رئیس مرکز تخصصی صحیفه سجادیه انجام دادیم که در ادامه مشروح آن تقدیم حضورتان می شود.

در خصوص فضایل و شخصیت حضرت حمزه (ع) توضیح دهید؟

در دو آیه از قرآن کریم مقام حضرت حمزه مطرح شده است؛ به عنوان نمونه روایتی از امام باقر (ع) در تفسیر آیه 23 سوره احزاب اشاره شده است که این آیه می فرماید «مِنَ الْمُؤْمِنينَ رِجالٌ صَدَقُوا ما عاهَدُوا اللَّهَ عَلَيْهِ فَمِنْهُمْ مَنْ قَضي‏ نَحْبَهُ وَ مِنْهُمْ مَنْ يَنْتَظِرُ وَ ما بَدَّلُوا تَبْديلاً»، از ایمان آورندگان، «رِجالٌ صَدَقُوا» (مردانى که راست گفتند، ما عاهَدُوا اللَّهَ عَلَیْهِ‌: آنچه را که عهد بستند با خداى تعالى بر آن چیزى که آن ثبات بر قتال و مقاتله براى رضاى خدا بود زیرا عهد کننده هرگاه وفا نماید به عهد خود پس صادق بوده در آن عهد یعنی از میان مومنان مردانی هستند که به آنچه با خدا عهد بستند صادقانه وفا کردند، برخی از آنها به شهادت رسیدند و برخی هم در انتظارند). دیگری آیه 69 سوره نساء است که خداوند فرمودند «وَمَنْ يُطِعِ اللَّهَ وَالرَّسُولَ فَأُولَئِكَ مَعَ الَّذِينَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ مِنَ النَّبِيِّينَ وَالصِّدِّيقِينَ وَالشُّهَدَاءِ وَالصَّالِحِينَ وَحَسُنَ أُولَئِكَ رَفِيقًا،» (و کسانی که از خدا و پیامبر اطاعت کنند، در زمره کسانی از پیامبران، صدّیقان، شهیدان و شایستگان خواهند بود که خدا به آنان نعمت [ایمان، اخلاق و عمل صالح] داده؛ و اینان نیکو رفیقانی هستند). مفهوم آیه بیانگر این است که آن کسی که در عهدش وفادار بود و همراه خاتم نبی بوده حضرت حمزه سیدالشهدا بودند. این مرد بزرگوار اسلام، دو سال از پیامبر اکرم (ص) بزرگ تر بودند ولی به تعبیری همیشه و همه جا با نبی خاتم (ص) بودند، زمانی هم که به اسلام گرویدند پشتیبان و همراه پیامبر اسلام (ص) بودند، در تمام جنگ ها از جمله احد و بدر کاملا همراه رسول الله بودند، عملا در عهدی که بسته بودند هیچ گاه عقب نشینی ننمودند.

استقامت و مقاومت حضرت حمزه(ع) در دین اسلام بی مانند بود 

حضرت حمزه الگوی خوبی برای مسلمانان محسوب می شود. انسان به گونه ای است که معمولا مطابق میل خود حرکت می کند. اگر حمزه، حمزه شد به دلیل استقامت و مقاومت اش در دین بود. با توجه به اینکه در صدر اسلام، شکنجه ها، رنج ها و توهین ها بسیاری وجود داشت؛ وقتی حضرت حمزه (ع) به دین اسلام گرویدند، ترسی بزرگ در سپاه دشمن ایجاد شد. خداوند در سوره نساء که اشاره شد، می فرماید: اگر مطیع خدا و پیامبر شوید، همنشین با حضرت حمزه (ع) می شوید؛ بنابراین ما اگر در دوران غیبت همراه نبی شویم به تعبیری اگر شنونده سخن باشیم، می توانیم به این جایگاه دست پیدا کنیم؛ به طور معمول خداوند متعال در این آیه یکی از بهترین جایگاه های بهشتی را مطرح می کند و می فرماید: «رِجالٌ صَدَقُوا» شما می توانید همنشین با این جایگاه شوید.

اولین تسبیح به تدبیر حضرت صدیقه اطهر (س) با تربت قبر حضرت حمزه (ع) بوده است

آنچه در وصف حضرت حمزه (ع) می بینیم بعد از رحلت نبی خاتم، امیرالمومنین (ع) در شرایط بسیار سختی قرار گرفت. امام باقر (ع) می فرماید: «أَمَا وَاللهِ لَوْ أَنَّ حَمْزَةَ وَجَعْفَراً کَانَا بِحَضْرَتِهِمَا مَا وَصَلاَ إِلَی مَا وَصَلاَ إِلَیْهِ،وَ لَو کانَا شَاهِدَیهِما لاتَبَقا نَفسَیهِمَا» (آگاه باشید! سوگند به خدا! اگر حمزه و جعفر(ع) زنده وحاضر بودند، آن دو نفر (اولی و دومی) به آن مقام (خلافت) که رسیدند، نمی رسیدند، و اگر حمزه و جعفر بودند، شاهد و ناظر بودند، که آن دو نفر، جان سالمی از میان بیرون نمی بردند و خود را به هلاکت می انداختند. باز در روایتی داریم که جبرییل از جانب حضرت حق فرمودند که حمزه شیر خدا و شیر رسول خدا (ص) است. همچنین پیامبر در جای دیگری فرمودند: حمزه شیر خدا، شیر رسول خدا و سرور شهیدان است. سیدالشهدا (ع) لقبی است که نبی خاتم (ص) به این مرد بزرگوار داده اند. بسیار مهم است که حضرت حمزه را سرور شهدا نامیده اند، حتی مقام حضرت حمزه (ع) به قدری والا و با عظمت بود که صدیقه اطهر (س) پیوسته بر سر مزار ایشان حاضر می شدند و این تسبیحی که اکنون داریم از تربت حضرت حمزه (ع) می باشد. اصلا اولین تسبیح به تدبیر حضرت صدیقه اطهر (س) با تربت قبر حضرت حمزه (ع) بوده است.

در تاریخ نقل است کسی نزد پیامبر اکرم (ص) آمد، گفت که خداوند به او فرزندی عنایت فرموده، سوال کرد که چه نامی برای پسرش انتخاب کند، پیامبر فرمودند: محبوب ترین اسم نزد من یعنی حمزه را به او بگذار. همچنین از حضرت علی (ع) روایت شده است که پیامبر اکرم (ص) در کنار پیکر حضرت حمزه (ع) خطاب به عموی خود فرمودند: که خداوند تو را رحمت کند که به خویشاوندان توجه داشتی و دائم درصدد انجام کارهای خیر بودی.

حضرت حمزه (ع) چه نقشی در رشد و نمو اسلام داشتند؟

حضرت حمزه از بدو اسلام آوردنشان ترسی در دل مشرکین ایجاد کرد. همین همراهی که ایشان با پیامبر اکرم (ص) داشتند، بزرگترین پشتیبان برای حضرت بود. با توجه به اینکه شرایط پیامبر اکرم (ص) در مکه بسیار سخت بود لذا اگر شخصیتی همانند حضرت حمزه (ع) نبود، اسلام دچار مشکلات زیادی می شد. انصافا ایشان با همه وجود همراه رسول اکرم (ص) بودند.

حضرت حمزه در قبیله قریش از چه جایگاهی برخوردار بودند؟

حضرت حمزه (ع) جایگاه با عظمتی در قبیله قریش داشتند. ایشان دارای یک شخصیت مورد احترام بودند که مورد وثوق همه بود. نقل است که چهار مرگ برای پیامبر اکرم (ص) بسیار سخت گذشت؛ مرگ حضرت ابوطالب، مرگ حضرت خدیجه (س)، شهادت حضرت حمزه (ع) و شهادت جعفر بن ابیطالب از جمله چهره های شاخصی بودند که با مرگ شان پیامبر (ص) در شرایط سختی قرار گرفتند. وقتی حضرت حمزه در احد به شهادت رسیدند، پیامبر اکرم (ص) جداگانه بر پیکر وی نماز خواندند و هر شهیدی که را می بردند همه را در کنار حمزه (ع) می گذاشتند و مجدد بر وی نماز می خواندند به گونه ای که رسول اکرم (ص) دهها بار برای حضرت حمزه سیدالشهدا (ع) نماز خواندند. بنی هاشم پس از بعثت، در اثر فشار مشرکین از نظر اجتماعی و اقتصادی ضعیف شدند و این حضرت حمزه(ع) بود که نگذاشتند مشکلات فراوان، بنی هاشم را از پای درآورد و در دو جنگ ابتدایی اسلام علیه شرک، یعنی بدر و احد رشادت ها از خود نشان دادند و دلاوری ها به خرج دادند تا اینکه به شهادت رسیدند.

پس از جنگ احد،‌ پیامبر جامعه را تشویق به عزاداری می کردند. زمانی که رسول خدا (ص) عزاداری و گریه زنان مدینه را برای شهدای احد دیدند با چشمان اشک بار فرمودند: برای عموی شهیدم گریه کننده ای نیست. زنان مدینه از آن پس برای حضرت حمزه (ع) به قدری عزاداری نمودند که رسول خدا (ص) در حق آنها فرمود: خداوند پاداش این عزاداری شما را با التفات خود جبران کند. ناراحتی بیش از اندازه پیامبر اسلام (ص) فقط به دلیل از دست دادن حمزه عمویشان نبود. بلکه شهادت ایشان اتفاق ناگواری بود که برای اسلام رخ داد.