مسیری که امام سجاد(ع) در انتظار فرج گشوده‌اند

به گزارش واحد خبری کانون شیفتگان حضرت قائم (عج) به نقل از شبستان ، به مناسبت فرا رسیدن سالروز شهادت امام سجاد(ع) و به منظور بررسی آموزه‌های مهدوی در صحیفه سجادیه و دعا‌های آن با حجت الاسلام علی‌محمد باقی، کارشناس مذهبی و عضو مرکز تخصصی مهدویت گفتگو کرده‌ایم که مشروح آن در ادامه می‌آید:

مهدویت در آموزه‌های امام سجاد(ع) و دعا‌های صحیفه سجادیه چه تجلیاتی دارد و چطور این بحث توسط حضرت زین‌العابدین(ع) انعکاس یافته است؟

صحیفه سجادیه و معارف امام سجاد(ع) که در قالب دعا بیان شده به دلیل خفقان شدید پس از واقعه عاشورا و تقیه‌ای که اجازه نمی‌داد از امامت و مهدویت سخن به میان آید، توانسته اوج معارف دینی در این دو موضوع را به ویژه در شرایطی که دستگاه خلافت درصدد نابودی معارف دین و امامت بود، بیان کند.

در درجه نخست باید به صلوات‌های حضرت زین‌العابدین(ع) بازگردیم چندین بار نام پیامبر(ص) و اهل بیت‌ایشان برده شده و همین نشان می‌دهد این کتاب کاملاً سیاسی است و خط فکر بعد از پیامبر(ص) را ترویج می‌دهد در حالی که دستگاه خلافت می‌کوشید اهل بیت(ع) را از پیامبر(ص) جدا کند و این باور را ترویج دهد که اسلام با پیامبر(ص) آغاز و با‌ایشان تمام شد امام سجاد(ع) در صحیفه سجادیه بیان می‌کنند که اسلام به مهدی موعود(عج) ختم می‌شود!

چرا سلسله امامت بعد از پیامبر(ص) از سوی دستگاه خلافت رد و انکار شد و می‌کوشیدند که این جریان بر مردم حکومت نکند؟

اگر دستگاه خلافت امامت بعد از رسول خدا(ص) را می‌پذیرفتند طبیعتا نمی‌توانستند ذیل اوامر و نواهی اهل بیت(ع) عمل کنند؛ اما امام سجاد(ع) با صلوات‌های مکرر در صحیفه سجادیه، سیاست اسلام واقعی را بیان و دست اسلام اموی را رو کردند!

امام سجاد(ع) بیشتر در کدام دعا‌های صحیفه به مسأله مهدویت پرداخته‌اند و شیوه بیان‌ایشان در این باره چگونه است؟

از اصلی‌ترین دعا‌های حضرت سیدالساجدین(ع) در این باره دعای چهل‌هفتم صحیفه یا همان دعای عرفه است.

حضرت(ع) اوصاف امامت را به دو شیوه عام و خاص مطرح کرده‌اند؛ برای مثال در دعای ۴۷ و ۴۸ یا دعای دوم صحیفه چنین تصریحی دارند و می‌گویند امام چه نقشی در جامعه دارد و حقوق متقابل امام و امت چیست؟

ایشان در دعای چهل و هفتم در تعریف امامت می‌فرمایند: این امام برگزیده برای امر تو و حافظ دین تو خلیفه تو در زمین و حجت تو بر همه عالم است، امام دارای عصمت و وسیله رسیدن به خدا و طریق بهشت است. حضرت زین‌العابدین(ع) با معرفی اینچنینی از امام، روش مرسوم خلفای اموی و عباسی و خلفای بعد از پیامبر(ص) را زیر سؤال برده و رد می‌کنند، حضرت سجاد(ع) به وجود گنجینه دین الهی در امام و رسالت حفظ دین توسط‌ایشان تصریح دارند؛ اینکه امام کسی است که همه عالم در مقابل او سر خم می‌کنند و در قیامت خدا با به قول او به مردم احتجاج می‌کند و طریق بهشت از او ممکن می‌شود. علاوه بر این، امام سجاد(ع) به امامت خاصه نیز در صحیفه سجادیه تصریح دارند یعنی مهدویت که پایان اسلام را نشان می‌دهد.

چرا دعای عرفه امام سجاد(ع) بیشترین ارتباط را با امام مهدی(عج) و مهدویت دارد؟

امام(ع) در ادعیه دیگر مثل دعای شصتم صحیفه سجادیه نیز به این مسأله تصریح دارند اما عمده معارف امامت در صحیفه مربوط به دعای روز عرفه است، البته دعایی در صحیفه نیست که مستقیم یا غیرمستقیم به امامت و مهدویت اشاره نداشته باشد. اساساً عرفه و حج با محوریت امام انجام می‌شود و کمال حج به لقای امام است؛ عرفات محلی است که انسان باید به امام معرفت دست یابد و به لقای او برسد.

امام(ع) در این دعا به اوصاف امام زمان(عج) می‌پردازند و ‌ایشان را موید دین معرفی و تصریح می‌کنند اگر امام زمان(عج) نباشند روح و حقیقت و معنای دین از بین می‌رود؛ همچنین از‌ ایشان به عنوان علم هدایت یاد می‌کنند یعنی برای فهم حقیقت باید به امام نظر داشت.

تعبیر دیگر ‌ایشان از امام زمان(عج)، «حبل الله» است این یعنی سیر به سمت خدا بدون امام ممکن نیست اینکه خدا می‌فرماید: «وَاعتَصِموا بِحَبلِ اللَّهِ جَمیعًا» یعنی به امام تمسک کرده و از او دور نشوید. حضرت سجاد(ع) همچنین در این دعا تأکید دارند که رسیدن به مقام رضا از مسیر امام است همان مقامی که قرآن درباره آن می‌فرماید: «یَا أَیَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ* ارْجِعِی إِلَى رَبِّكِ رَاضِیَةً مَرْضِیَّةً».

درباره وظایف منتظران در مقابل امام زمان(عج) حضرت سجاد(ع) در دعای عرفه خود چه تصریحاتی دارند؟

امام سجاد(ع) درباره وظایف امت مقابل امام هم تصریح دارند؛ اطاعت، عدم نافرمانی، عدم جا ماندن یا پیشی گرفتن از امام و... ازجمله این وظایف است. البته امام هم در مقابل امت رسالت‌هایی دارند مثل حفظ پناه‌جویان یعنی اگر کسی یا صاحب الزمان(عج)! گفت حتماً به او پناه می‌دهند اینطور نیست کسی حضرت(ع) را صدا کند و‌ایشان توجه نکنند؛ به فرموده امام سجاد(ع) امام مظهر سمع و شنیدن الهی، پناه مؤمنین به طور خاص، ریسمان نجات، نور جمال عالمیان است.

امام سجاد همچنین برای امام مهدی(عج) دعا می‌کنند و این را به منتظران هم یاد می‌دهند که هم خیرخواه امام زمان(عج) باشند و هم برای‌ایشان طلب نصرت و سلطه بر عالم کنند.

علاوه بر این، امام سجاد(ع) در فراز بعدی درباره ویژگی‌های ظهور امام مهدی(عج) نیز تصریحاتی دارند و در ادامه برای برای دوستان اهل بیت(ع) دعا می‌کنند.

تصویری که امام سجاد(ع) از مهدویت در صحیفه سجادیه ارائه می‌کنند، باب چه انحرافاتی را در این عرصه مقدس می‌بندد؟

شِما و تصویری که امام سجاد(ع) از امامت و مهدویت ارائه کرده‌اند، به نوعی باب ادعا‌های دروغین را می‌بندد، چون‌ ایشان مطرح می‌کنند امام خلیفه الله و منصوب خدا و واسطه فیض و رحمت الهی برای بندگان است همّ‌ ایشان این است که به مدعیان دروغین بگویند که شما فاقد چنین ویژگی‌هایی هستید و با عالم ملکوت ارتباط ندارید! تأکید حضرت زین‌العابدین(ع) بر این است که اگر امام واسطه زمین و آسمان و خلیفه الهی باشد اوصاف حکومت او اوصاف حکومت الله می‌شود