زنان، سبک زندگی مذهبی و هویت اجتماعی تثبیت‏ شده

به گزارش واحد خبری کانون شیفتگان حضرت قائم (عج) به نقل از تسنیم ، دکتر وحیده علی‏‌میرزائی پژوهشگر حوزۀ زن و خانواده

امروزه ظهور جامعۀ مصرفی به‏‌واسطۀ فزونی کالاهای مادی به انتخابی شدن زندگی روزمره می‌‏انجامد و همین امر نشان‏ دهندۀ اهمیت روز افزون سبک زندگی در جامعۀ معاصر است. سبک زندگی نتیجۀ همۀ گزینش‌‏ها، ترجیح‌‏ها و رفتارهایی است که فرد در ارتباط با کالاهای مادی و فرهنگ مصرفی انجام می‏‌دهد. در واقع جهت‏گیری جامعه‏‌شناسی معاصر به‌‏سمت پذیرش اهمیت رو به ازدیاد حوزۀ مصرف و فعالیت‏‌های سبک زندگی در شکل دادن به هویت شخصی و جمعی است.

زنان سازندۀ نیمی از جمعیت جامعه هستند. امروزه گسترش آموزش رسمی، تغییر ساختار خانواده، رسانه‏‌های جمعی و تغییرات متأثر از آن‏ها زمینه‌‏هایی برای تحرک اجتماعی آنان و حضور در عرصۀ فعالیت‏‌های اجتماعی، سیاسی و فرهنگی فراهم آمده است و در سایۀ آن، زنان در فضاهای نسبتا متفاوتی قرار گرفته‌‏اند که بیش از هر چیزی منابع در دست‏رس و نقش‏ه ایشان را دست‏خوش دگرگونی کرده است. یکی از مهم‏ترین این تغییرات دگرگونی در فرایند تولید و بازتولید هویت اجتماعی زنان است.

گسترش فزایندۀ صنعت، چشم ‏اندازی تازه پیش روی مردم قرار داده و فرایند مدرنیته در حال نفوذ به بافت سنتی  شهره است. گسترش و نفوذ مدرنیته در لایه‌‏های مختلف اجتماعی، سبک‌‏های زندگی گوناگونی را به ‏وجود آورده  که موجب احساس تمایز در بخشی از زنان امروزی با نسل‏‌های قبل شده است. این تمایز در سبک زندگی در نوع فعالیت‏‌های زنان، علایق و نگرش آن‏ها به‌‏وضوح دیده می‏‌شود؛ اما با وجود ریشه‌‏های سنتی زنان، این پرسش به ذهن خطور می‌‏کند که کدام‏یک از سبک‏های زندگی موجب تغییر در هویت اجتماعی زنان شده است؟

گیدنز از عمده نظریه ‏پردازانی است که دربارۀ هویت مباحثی گسترده‏‌ای دارد. او معتقد است هویت اجتماعی افراد بر اساس خودآگاهی و همچنین تحت تأثیر شرایط و موقعیت‏‌های اجتماعی در زمان و مکان شکل می‏‌گیرد. وی معتقد است احساس هویت اجتماعی به‌‏واسطۀ دیالکتیک میان فرد و جامعه شکل می‏‌گیرد. هویت معمولاً در نگرش‏‌ها و احساسات افراد نمود می‏‌یابد و بستر شکل‏گیری آن زندگی جمعی است. در عصر جدید نهادهای امروزین نیز در شکل‏‌گیری هویت دخالت دارند. به نظر وی، هر چیزی در زندگی اجتماعی، از نظام‌‏های جهانی گرفته تا آنچه وضعیت فکری فرد محسوب می‏شود در یک کردار و راه‏ورسم اجتماعی به‏‌وجود می‌‏آید. ازاین‏ رو گیدنز معتقد است هویت اجتماعی هم مانند هویت شخصی در روند ساخت‏یابی و با توجه به موقعیت‌‏ها، شرایط و احوال و اوضاع اجتماعی، اقتصادی و نیز خودآگاهی شکل می‏‌گیرد.

چند دهه است که زنان و دختران در سراسر جهان با هویت‏های سنتی خود به رویارویی برخاسته و برای بنیان نهادن راه‏های برابری‏ جویانه‏‌تر و آزادانه‌‏تر مبارزه می‏‌کنند و می‏‌خواهند هویتی بیش از زندگی خانگی و خانوادگی داشته باشند. آن‏ها با هر گامی که از سنت دور می‏‌شوند، در واقع به ‏نوعی سیاست مشخص روی می‌‏آورند. باورهای دینی افراد می‌‏تواند با انتخاب شیوه و سبک زندگی آن‏ها ارتباط داشته باشد. در جامعۀ ایران که یک جامعۀ اسلامی است، سبک‏دهی به زندگی افراد در موقعیت اجتماعی و شغلی تحت تأثیر باورهای دینی قرار دارد. در واقع سبک زندگی آن‏ها با باورهایشان ارتباط دارد! شاید به همین علت است که می‏‌توان از سبک زندگی مذهبی سخن گفت. مذهب همیشه نقش فرهنگی و اجتماعی مهمی در جامعۀ ایران ایفا کرده است. در واقع زنانی که سبک زندگی مذهبی را برگزیده‌‏اند هویت اجتماعی تثبیت‌‏شده دارند. زنانی که سبک زندگی مذهبی دارند به هویت جنسی، ملی، قومی، گروهی و در کل به هویت اجتماعی دست یافته‏‌اند.