سه شاخصه مهم روز عرفه در احادیث

به گزارش واحد خبری کانون شیفتگان حضرت قائم (عج) به نقل از تسنیم ، روز نهم ذی الحجه مصادف با روز عرفه است. مؤمنان  در این روز احساس قرب بیشتری به خداوند دارند و به تبعیت از سیره پیامبر و اهل بیت وحی علیهم‌السلام برای دعا و طلب مغفرت خود را مهیا می‌کنند. این روز شریف در احادیث اهل بیت علیهم‌السلام بسیار گرامی داشته شده است و  به شیعیان خویش روش آموختند. 

به عنوان نمونه امام صادق علیه‌السلام در روایتی فرمود «تَخَیَّرْ لِنَفْسِکَ مِنَ الدُّعاءِ ما اَحْبَبْتَ وَ اجْتَهِدْ فَاِنَّهُ (یَوْمَ عَرَفَةَ) یَوْمُ دُعاءٍ وَ مَسْأَلَةٍ»؛ یعنی هر چه می‌‏خواهی برای خود دعا بخوان و [در دعا کردن] بکوش که آن روز [روز عرفه ]روز دعا و درخواست است. (التهذیب الأحکام، ج 5، ص 182)

امام صادق علیه السلام روز عرفه را به صورت خاص روز دعا و درخواست معرفی کردند و لذا از بهترین رفتارها در این روز همین دو گزاره است. گاهی انسان‌ها به حسب غفلت‌هایی که دارند و یا مشغله‌هایی که در اطراف خود احساس می‌کنند، ممکن است مدت‌ها بعد از ماه مبارک رمضان از فضای مناجات و دعا دور باشند؛ روز عرفه می‌تواند بهانه‌ای برای بازگشت به سوی خداوند و دعا به درگاه ایشان باشد و حاجات خود را به پیشگاه او ببرد. اما اهمیت دعا در روز عرفه به حدی است که در روایتی دیگر فرمودند «مَن لَم یُغفَرْ لَهُ فی شهرِ رمضانَ لَم یُغفَرْ لَهُ إلى مِثلِهِ مِن قابِلٍ إلاّ أن یَشهَدَ عَرَفَةَ؛ یعنی «کسى که در ماه رمضان آمرزیده نشود، تا رمضان آینده آمرزیده نشود، مگر آن که در عرفه حاضر شود.» (الکافی (ط - دارالحدیث)، ج‏7، ص380) هرچند ممکن است ظاهر روایات به ماجرای عرفه در حج اشاره داشته باشد، اما بعید نیست که موقعیت زمانی هم مدنظر است.

مشخصه بعدی که معصومین علیهم‌السلام برای روز عرفه معرفی فرموده‌اند، مغفرت است. پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله فرمود «أعظَمُ أهلِ عَرَفاتٍ جُرماً مِنِ انصَرَفَ و هُوَ یَظُنُّ أنَّهُ لَن یُغفَرَ لَهُ»؛ یعنی «گناه کارترین فرد در عرفات کسی است که از آن‏جا باز گردد، در حالی که گمان می‏‌برد آمرزیده نخواهد شد.» (بحار الأنوار ، ج 99 ، ص 248) یا امیرالمؤمنین علیه‌السلام می‌فرماید  «مِنَ الذُّنوبِ ذُنوبٌ لاتُغفَرُ إلّا بِعَرَفَاتٍ»؛ یعنی برخی از گناهان جز در عرفات بخشوده نمی‏‌شوند. (دعائم الاسلام، ج 1، ص 294) مغفرت هم به معنای ترمیم و محو کردن آثار اعمال منفی است و انسان را از بند تبعات شوم گناهان رهایی می‌بخشد. امیرالمؤمنین علیه‌السلام در ابتدای دعای کمیل به برخی از تبعات گناهان اشاره و بعد نسبت به آنها از خداوند متعال طلب مغفرت می‌کند. بر اساس فرازهای دعای کمیل، برخی گناهان سبب زدودن عصمت، تغییر نعمت‌ها، نزول نقمت‌ها، حبس دعا و نزول بلاء می‌شوند. مغفرت می‌تواند تمام این تبعات را محو کند.