پر تکرارترین استفتائات شهریور؛ چگونه حق‌الناس را جبران کنم

استفتاء از دفتر امام خامنه‌ای برنامه‌ای است که بسیاری از مقلدان معظم له برای پاسخ گرفتن از مسائل روزمره به آن رجوع می‌کنند. به این صورت گاه اتفاق می‌افتد که مورد پرسش در برخی موارد تکراری بوده و افراد می‌توانند در موراد مشابه از حکم معظم له پیروی کنند.

به گزارش واحد خبری کانون شیفتگان حضرت قائم (عج) به نقل از تسنیم ،  در این بخش به مرور پر تکرارترین استفتائات از دفتر آیت‌الله العظمی خامنه‌ای در نیمه اول شهریور ماه سال جاری پرداخته است.

تأخیر در ادای خمس

پرسش: سال خمسی من اول ماه مبارک رمضان است که متأسفانه در آن روز خمس را پرداخت نکردم و تا عید فطر به تأخیر افتاد. در این فاصله منافعی به دست آوردم. آیا منافع جدید، مشمول خمسِ سال قبل می‌شود؟ به تعبیر دیگر آیا سال خمسی من همان است که از قبل بود ( اولِ ماه رمضان ) یا آنکه به وقت ادای خمس ( عید فطر ) تغییر یافته است؟

پاسخ: در فرض پرسش سال خمسی شما تغییر نکرده و منافع جدید، جزء درآمد سال آینده محسوب می‌شود.

عدم توانایی پرداخت خمس

پرسش11: اگر کسی چند روز مانده به سال خمسی حقوق بگیرد و با پرداخت خمس، باقیمانده آن کفاف مخارج ماه آینده را نکند آیا خمس این حقوق واجب است؟ در صورت عدم تعلق خمس، اگر حقوق جدید را دریافت کند و از حقوق قبل مقداری مانده باشد. در این فرض پرداخت خمس چه حکمی دارد؟

پاسخ: در هر دو فرض خمس تعلق نمی‌گیرد.

بلند خواندن نماز صبح

پرسش: میهمانانی در منزل داریم که اگر من نماز صبح را با صدای بلند بخوانم، می‌ترسم که آنها را آزرده خاطر کنم. تکلیف من چیست؟

پاسخ: لازم نیست که صدای قرائت، بلند و آزار دهنده باشد اما باید به گونه‌ای که جوهره صدا آشکار شود، نماز صبح را بخوانید و اگر عمداً با صدای آرام قرائت کنید، نماز باطل می‌شود.

تفاوت نقد و نسیه

پرسش:

1) آیا فروش کالا به صورت اقساطی و بیشتر از مبلغ نقدی (با هر درصد افزایشی که طرفین به توافق برسند)، اشکال ندارد؟

2) آیا فروش چک های دریافت شده از معامله اقساطی، به اشخاصی که از مبلغ چک کم می‌کنند و بقیه را نقدی پرداخت می‌کنند، صحیح است؟

پاسخ:

1) فروش نسیه و اقساطی کالا به مبلغی بیشتر از قیمت نقدی آن اشکال ندارد، مشروط به این که در حق مشتری اجحاف نشود و خلاف مقررات نیز نباشد.

2) اشکال ندارد.

شیوه جبران حق الناس

پرسش: کسی که حق الناس قابل توجه و مهمی بر عهده دارد اگر بدون بیان حق تضییع شده، از صاحب حق حلالیت بطلبد و او هم بدون اطلاع از اهمیت طلب خود، او را حلال کند، آیا کفایت می‌کند؟

پاسخ: اگر حلالیت طلبیدن به طور کلی باشد و صاحب حق به ابعاد وسیع حقی که حلال کرده، توجهی نداشته باشد، کفایت نمی‌کند و سبب ابراء دین نمی‌شود.

ورود به زمین کشاورزی دیگران

پرسش: آیا ورود به زمین کشاورزی دیگران، بدون اجازه مالک آن جایز است؟

پاسخ: ورود به زمین کشاورزی دیگران با شرایط زیر جایز است:

1. مالک زمین از ورود منع نکرده باشد.

2. زمین کشاورزی حصار یا علامتی که نشانه عدم رضایت مالک برای ورود است، نداشته باشد.

3. به زمین و محصولات آن صدمه و ضرری نرسد.

4. تصرفات جزئی و موقت باشد مانند عبور، نماز خواندن، توقف ساعاتی برای استراحت.

شیوه صحیح نذر شرعی

پرسش: مردم (به ویژه در ایام محرم و سوگواری اهل بیت علیهم السلام)، نذرهای زیادی می‌کنند، نذر شرعی باید چه شرایطی داشته باشد؟

پاسخ: برای انعقاد نذر شرعی لازم است که شرایط ذیل مراعات شود:

1. صیغه نذر (به زبان عربی یا ترجمه آن) را به زبان جاری کند، مثلا بگوید: «برای خدا بر عهده من است که اگر فلان حاجتم برآورده شد، روز عاشورا، مجلس روضه برپا کنم».

2. چیزی را که نذر می‌کند انجام دهد یا ترک کند، باید از جهتی رجحان (برتری) داشته باشد، پس چنانچه بجا آوردن و ترک آن مساوی باشد، نذر صحیح نیست.

3. کاری را نذر کند که انجام آن برایش ممکن باشد.

4. نذر کننده باید مکلف و عاقل باشد و با اختیار نذر کند.

5. در صورت حضور شوهر، نذر زن (گرچه در اموال خود) بنا بر احتیاط واجب باید با اجازه او باشد.

مصرف نذرهای اضافی

پرسش: افرادی برای احسان دادن در هیئت عزاداری برنج و گوشت نذر کرده‌اند اگر برنج بیشتر از گوشت باشد آیا می‌توان مقدار اضافی برنج را فروخت و گوشت یا وسایل مورد نیاز احسان را تهیه کرد؟

پاسخ: نذرها و هدایا باید در همان جهتی که نذرکننده یا هدیه‌‌کننده گفته و نیت کرده، مصرف شود؛ و اگر شخص نذرکننده صیغه شرعی نذر را نخوانده باشد می‌توان با اجازه او کالای نذری را تعویض کرده و یا در امور دیگر مصرف کرد.

استفاده از وسایل حسینیه در محل دیگر

پرسش: آیا می‌توان وسایل تکیه، حسینیه و هیأت را در حسینیه و هیأت دیگر استفاده کرد؟

پاسخ: وسایل حسینیه، تکیه و هیئت، تا زمانی که قابل استفاده در خود آنها باشد باید در همان محل از آنها استفاده شود مگر اینکه احراز شود که وقف آنها به نحو عام بوده یا اهدایی و در اختیار متصدیان باشد یا واقعاً امکان استفاده در آنجا نباشد، که در اینصورت استفاده در حسینه یا هیئت دیگر مانع ندارد.

سجده زیارت عاشورا

پرسش: اگر هنگام خواندن زیارت عاشورا، مُهر برای سجده پیدا نشود، چه باید کرد؟

پاسخ: به قصد رجا (به امید رسیدن به ثواب) به هر صورت که می‌تواند، سجده کند.

ایستادن مسافر در صف جماعت و اتصال سایر نمازگزاران

پرسش: طبق نظر مقام معظم رهبری (مد ظله) اگر نماز اشخاصی که واسطه اتصال ما در نماز جماعت هستند، تمام یا فرادا شود، چنانچه بلافاصله دوباره اقتدا کنند، نماز ما به جماعت صحیح است؛ حال پرسش این است که منظور از بلافاصله چیست؟ آیا منظور این است که باید موقع تسبیحات اربعه به امام جماعت اقتدا کنند یا اینکه می‌توانند موقع رکوع اقتدا کنند؟

پاسخ: باید بعد از خروج از جماعت فوراً اقتدا کنند، بنابر این اگر صبر کنند تا امام به رکوع رود و بعد اقتدا کنند، کافی نیست.