تک‌بعدی شدن در انجام وظایف سه‌گانه؛ آفت اصلی پیوند روحانیت و مردم

رهبر معظم انقلاب در دیدار اخیر با جمعی از مدیران، مدرسان و طلاب حوزه‌های علمیه تهران، «هدایت فکری و دینی»، «هدایت سیاسی و بصیرت افزایی» و «راهنمایی و حضور در عرصه خدمات اجتماعی» را سه وظیفه عمده روحانیت برشمردند و با اشاره به اهمیت پیوند روحانیت با مردم، فرمودند: «آمریکایی‌ها از اول انقلاب نیز مانند امروز در صدد حذف روحانیت از حرکت عمومی ملت ایران بوده‌اند تا در مرحله بعد، حضور مردم در صحنه از بین برود و سپس انقلاب به شکست بینجامد اما تاکنون موفق به تحقق این هدف نشده‌اند و به فضل الهی نخواهند شد... در جمهوری اسلامی، تداوم حضور علما و روحانیون و در نتیجه حضور مردم در عرصه‌ها، استمرار حرکت انقلاب را ممکن کرده است».

یکی از مهم‌ترین مسائل انقلاب اسلامی از ابتدا تا به امروز بحث حفظ ارتباط و پیوند روحانیت با مردم بوده است. چرایی این امر نیز به این برمی‌گردد که انقلاب ما به دلیل پیوند عمیق و وثیق با دین و رهبری یک فقیه و مرجع عالیقدر دینی در رأس آن از یک سو و مردمی بودن انقلاب و نه صنفی و گروهی بودن آن از همان آغاز نمی‌توانسته بودن این پیوند به پیش برود. در حقیقت روحانیت به دلیل اعتماد و اعتقاد مردم به دین و رهبر دینی، به طور طبیعی در جایگاه مرجع اصلی مردم در حوزه‌های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی قرار گرفتند و از وضعیتی که صرفا بیانگر مسائل و احکام شرعی باشند خارج شده و در نگاه مردم به عنوان آگاهان و هدایتگران سایر عرصه‌ها نیز پذیرفته شدند.

این مسئله بار سنگینی است که بر عهده روحانیت از سوی مردم نهاده شد که رهبر معظم انقلاب نیز در قالب این سه وظیفه مهم به آن اشاره کردند. باید دانست که این سه وظیفه، به عنوان وظایفی جدا از هم نیست بلکه در هم تنیده شده است. به عبارتی مردم از روحانیت به دلیل ارتباط و نزدیکی بیشتر آنان با آموزه‌های دینی و قرآنی انتظار ندارند که بالفرض تنها در عرصه سیاسی و هدایت‌گری در این عرصه فعال شوند و برخلاف دوران پهلوی، حضور خود را در این عرصه پررنگ‌تر کنند یا اینکه برخی با عناوینی مانند از بین رفتن قداست روحانیت، بخواهند روحانیت را تنها مسئول دین فردی مردم معرفی کنند و به عبارتی دین سکولار را ترویج نمایند.

روحانیت امروز باید این سه وظیفه را متوازن با هم دنبال کند و بداند غلبه هر یک از این وظایف بر سایر آنهاست که اتفاقا بر نگاه مثبت مردم به روحانیت اثرگذار خواهد بود. روحانیت آگاه و به روز در عین اینکه مسائل سیاسی و تحولات داخلی و بین‌المللی را با نگاه تحلیلی کلان و نه جناحی پیگیری می‌کند دغدغه مسائل دینی فردی مردم را نیز دارد و از طرفی به مشکلات و آسیب‌های اجتماعی و فرهنگی کشور نیز وقوف داشته و در حد توان خود در حل آنها گام بر می‌دارد و همچنان پناهگاه مردم در مشکلات و گرفتاری های آنان است.

بنابراین باید گفت آفتی که پیوند روحانیت و مردم را تهدید می‌کند و قطعا دشمنان کشور برنامه‌ها و طرح‌های زیادی را برای بدبین کردن مردم به روحانیت داشته و دارند همین تک‌بعدی شدن روحانیت در حوزه سیاست، مسائل اجتماعی یا هدایت‌گری دینی است؛ به عبارتی تک‌بعدی شدن روحانیت جز کاسته شدن از کارآمدی و ظرفیت‌های این قشر نتیجه دیگری نخواهد داشت که در نهایت منجر به تنزل اعتبار و مرجعیت روحانیت در نزد مردم خواهد شد.

لذا حوزه‌های علمیه باید در کنار فعالیت‌های علمی و دینی تلاش کنند با آشنایی بیشتر با شرایط سیاسی، اجتماعی و فرهنگی جامعه در هر دوره، بتوانند اقدامتی متناسب با ان شرایط انجام داده و با افزایش توان علمی خود قدرت پاسخگویی به شبهات در حوزه‌های مختلف را برای نسل جوان کشور بالا ببرند.