راهبرد امام کاظم(ع) برای جلب قلب ها/ریشه بسیاری از بداخلاقی های اجتماعی

به گزارش واحد خبری کانون شیفتگان حضرت قائم (عج) به نقل از شبستان ، حجت الاسلام والمسلمین سیدطه موسوی هشترودی، استاد سطوح عالی حوزه در مورد سیره موسی بن جعفر(ع) در مواجهه با ناملایمات و کظم غیظ که آن حضرت(ع) بدان معروف بودند، اظهار کرد: از القاب امام هفتم(ع)، کاظم است و این به دلیل فرو بردن خشم از سوی آن امام معصوم(ع) بود به گونه ای که حضرت(ع) در سخت ترین شرایط که دیگران رنجیده و عصبانی می شدند، هرگز چنین رفتاری نداشتند و خشم خود را فرو می خوردند.

وی ادامه داد: یکی از کمالات اخلاقی انسان و از راهکارهای تعالی در سبک زندگی آن است که انسان کظم غیظ کند. همان طور که خداوند در سوره مبارکه آل عمران می فرماید: «وَالْكَاظِمِينَ الْغَيْظَ وَالْعَافِينَ عَنِ النَّاسِ وَاللَّهُ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ؛ و خشم خود را فرو مى ‏برند و از مردم در مى‏ گذرند و خداوند نیكوكاران را دوست دارد». بنابراین، بر اساس آیه ای که ذکر شد مسلماً از جمله بهترین رویکردها در سبک زندگی این نوع کلام و رفتاری است که اهل بیت(ع) در مواجهه با ناملایمات داشتند و خشم خود را کنترل می کردند.

این استاد حوزه با اشاره به شهرت امام کاظم(ع) به کظم غیظ و فرو خوردن خشم، تصریح کرد: این ویژگی از سخت ترین رویکردهای اخلاقی است که افراد اگر بتوانند در خود نهادینه کنند در زندگی به توفیقات فراوانی دست می یابند چراکه هر انسانی به طور طبیعی برای خود احترام و شأنیتی قایل است و هیچ شخصی توهین را نسبت به خود بر نمی تابد و طبیعتا عکس العمل نشان می دهد، مگر انسان هایی که خودساخته باشند و جز خویش، خدا را در نظر بگیرند.

موسوی هشترودی گفت: امام کاظم(ع) در برابر توهین ها و تحقیرهای واضح دشمنان، واکنش تند نشان ندادند و مانند امام سجاد(ع) که به دلیل عبادت و سجده های طولانی به سجاد معروف شدند ایشان نیز به دلیل این صبوری و آستانه تحمل بالا و فرو بردن خشم به «کاظم» شهرت یافتند.

این استاد حوزه ابراز کرد: ابوالفرج اصفهانی در کتاب «مقاتل الطالبین» آورده است که روش اخلاق امام موسی بن جعفر(ع) به گونه ای بود که اگر کسی پشت سر حضرت(ع) بدگویی می کرد ایشان اظهار ناراحتی نمی کرد بلکه هدیه ای برای آن شخص می فرستاد. برای مثال فردی در مدینه بود که هر زمان امام موسی کاظم(ع) را می دید زبان به دشنام و بدگویی می گشود. روزی امام(ع) به مزرعه آن شخص رفتند تا با او ملاقات کنند ولی مرد عرب همچنان به رویه قبلی خود ادامه داد، یاران حضرت(ع) خواستند با آن شخص برخورد کنند ولی امام(ع) جلوگیری کردند و از مرکب خویش پیاده شدند و نزد او رفتند و با خوشرویی از او سوال کردند: «هزینه کشت این مزرعه چه قدر شده است؟» مرد پاسخ داد: یکصد دینار، امام(ع) پرسیدند: «امید داری چه اندازه از آن سود ببری و برداشت کنی؟» آن مرد همچنان با طعنه پاسخ داد: من علم غیب ندارم که چه مقدار قرار است عایدم شود. امام(ع) فرمودند: «من نگفتم چه سودی به تو خواهد رسید بلکه پرسیدم تو امید داری چه مقدار سود عایدت شود؟» آن مرد پاسخ داد: فکر می کنم دویست دینار محصول از این مزرعه برداشت کنم. امام(ع) کیسه ای به مبلغ سیصد دینار طلا بیرون آورد به مرد داد و فرمود: «این را بگیر و کشت و زرعت نیز برای خودت باشد». آن مرد به اندازه ای شرمنده شد که پیشانی امام(ع) را بوسید.

موسوی هشترودی تصریح کرد: چندی بعد مردم برای اقامه نماز به مسجد آمدند و دیدند که آن مرد پشت سر امام(ع) برای اقامه نماز ایستاده است. این سبک زندگی امام موسی کاظم(ع) قلب ها را جلب می کرد.

وی در بخش دیگری از مباحث خود در مورد علت پایین آمدن آستانه تحمل مردم در برخوردها و مواجهه با یکدیگر گفت: مهمترین دلیل و آسیب شناسی در این زمینه آن است که سطح اعتقادی جامعه کاهش یافته و چون اعتقاد به خداوند و معاد و دینداری در مردم کاهش یافته است، عموما هر کس به فکر خودش است، همه می خواهند به آسایش برسند و هیچ آسیبی به آنها نرسد و در سهولت به همه چیز برسند.

وی ادامه داد: این در حالی است که این افراد در شرایط مشابه هرگز چنین رفتاری را از سوی دیگران قبول نمی کنند، در واقع عدم اعتقاد به عالم معاد و آخرت باعث شده است، آستانه تحمل افراد کاهش یابد، در حالی که اگر بدانیم خداوند در برابر تحمل سختی ها و فرو خوردن خشم چه پاداشی را به ما وعده داده است، هرگز چنین نمی کنیم.

موسوی هشترودی تاکید کرد: اگر خود را نسبت به جامعه مسئول بدانیم، مسلماً می توانیم سطح آستانه تحمل را بالا ببریم، اگر تنها خود را نبینیم ولی مساله آن است که فرد فرد جامعه می خواهند به منافع بیشتری برسند ولو اگر برای رسیدن به این منافع دیگران به زحمت بیفتند، به زور خودمان را در اتوبوس جا می دهیم حتی اگر دیگری در اذیت باشد، از خط عابر پیاده عبور نمی کنیم و هزاران نمونه دیگر، تماماً به دلیل عدم رعایت مبانی اخلاقی اسلام در جامعه است.

این استاد حوزه در پایان خاطرنشان کرد: باید برای درمان این معضل، ارزش های اسلامی به صورت مستمر برای گروه های مختلف تذکر داده شود و از آن مهمتر باید سطح علمی اخلاق در جامعه را افزایش دهیم، بررسی کنیم اگر امام موسی کاظم(ع) کظم غیظ داشت چه برکاتی را در جامعه سبب شد، برای مردم نمونه عینی بیان کنیم و سیره اهل بیت را برایشان مطرح کنیم، گاهی یک لحظه خشم برای یک عمر پشیمانی به بار می آورد از این جهت است که ائمه(ع) همواره بر فرو خوردن خشم تاکید کرده اند.